آخرین اخبار و جدید ترین خبر های دنیا در کم خبر
شرق/متن پیش رو در شرق منتشر شده و بازنشر آن در کم خبر به معنای تاییدش نیست
روح‌اله نخعی/ سفر نماینده ویژه دولت آمریکا در امور ایران به منطقه، شدت اختلاف نظر اسرائیل با دولت آمریکا درباره مذاکرات احیای برجام را آشکار کرد. از طرفی، نخست‌وزیر اسرائیل حاضر به دیدار با رابرت مالی نشد و از طرفی حرف‌های وزیر خارجه اسرائیل به او فاصله عمیق دیدگاه تل‌آویو با واشنگتن را واضح‌تر کرد. در شرایطی که ایالات متحده همچنان پیگیر مذاکرات احیای برجام در وین است و متحدان اروپایی را نیز در این زمینه با خود همراه کرده، رابرت مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران به منطقه آمد تا با متحدان منطقه‌ای که اغلب موضعی منفی یا لااقل نگران به برجام دارند، دیدار کند. اسرائیل در میان این متحدان بود، اما این سفر چندان در زمینه تقریب مواضع موفق از کار درنیامد. روز دوشنبه رسانه‌های اسرائیلی خبر دادند به‌خاطر اختلاف نظر کابینه نفتالی بنت، نخست‌وزیر اسرائیل، با دولت جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا، بنت حاضر نشده است با نماینده این کشور دیدار کند. شبکه اسرائیلی آی۲۴ گزارش داده بود که به‌دلیل تلاش‌های دولت آمریکا برای ازسرگیری مذاکرات احیای توافق هسته‌ای با ایران و قدرت‌های جهانی و بازگشت به این توافق، بنت این دیدار را نپذیرفته است. روزنامه چپ‌گرای هاآرتص نیز از یک منبع نزدیک به بنت دراین‌باره نقل کرد: «بنت مالی را بایکوت نکرده، او بر این عقیده است که بازگشت به میز مذاکرات کار درستی نیست». یک مقام اسرائیلی دیگر هم گفته است مالی آن‌قدرها مقام عالی‌رتبه‌ای نیست که با نخست‌وزیر یا رئیس‌جمهور دیدار کند. این پیش‌نمایش چالش مالی در سفر اسرائیل بود، اما دیدار او با وزیر خارجه اسرائیل ماجرا را آشکارتر کرد. این چالش البته در حالی است که اسرائیل پشت و روی صحنه به تلاش خود برای تخریب این توافق ادامه می‌دهد؛ از اقدامات خرابکارانه مثل ماجرای نطنز تا رایزنی‌های مکررش علیه ایران با هرکس گوش شنوایی برای حرف‌های اسرائیلی‌ها داشته باشد.
لاپید: ایران نمی‌خواهد به توافق برگردداین سرفصل جدید ادعای اسرائیل علیه ایران در زمینه برجام است که از چند هفته اخیر مطرح شده است؛ این ادعا که ایران در واقع قصد بازگشت به توافق هسته‌ای را ندارد و آمریکا در حال تلف‌کردن وقت خود است. به گزارش ایسنا، به نقل از شبکه صهیونیستی آی۲۴، یائیر لاپید، وزیر امور خارجه اسرائیل، در دیدارش با مالی گفت ایران فقط سعی می‌کند با مذاکرات زمان بخرد تا بازگشت به توافق هسته‌ای دیگر فایده نداشته باشد. طبق این گزارش‌ها، لاپید به مالی گفته است ایران هیچ قصدی برای بازگشت به توافق هسته‌ای ندارد.
اسرائیل در انتظار شکست مذاکراتنکته درخور توجه در این میان این است که ادعای جدی‌نبودن ایران در بازگشت به توافق، اخیرا مطرح شده و در راستای ارزیابی و سیاست جدید آنها از وضعیت فعلی است. تا چندی پیش، موضع اسرائیلی‌ها این بود که ایران در صورت احیای توافق به آن عمل نمی‌کند یا در سایه آن به اقدامات علیه اسرائیل خواهد پرداخت. حتی این اتهام مطرح می‌شد که رویکردی که باراک اوباما، رئیس‌جمهور اسبق آمریکا در پیش گرفته بود و به برجام منجر شد، در نهایت فضایی می‌سازد که ایران در آن می‌تواند به‌دنبال بمب هسته‌ای برود، درحالی‌که رویکرد دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق آمریکا پس از اوباما، می‌توانست مانع از چنین مسیری شود. اسرائیل به گواه گزارش‌ها از نشست‌های کابینه امنیتی کابینه‌اش، تا اواخر بهار جاری از اینکه جلوی احیای برجام را بگیرد ناامید شده بود و خود را برای مقابله با ایران در شرایط برجامی آماده می‌کرد، اما اکنون از مواضع اخیر مقامات اسرائیل، ازجمله صحبت‌های لاپید به مالی مشخص می‌شود آنها به این نتیجه رسیده‌اند که احتمال دیگری وجود دارد؛ احتمالی که برای اسرائیل مطلوب‌تر است و با هزینه و زحمت کمتری اسرائیل را به هدف خود در جهت شکل‌دادن به تقابل بین ایران با دیگران می‌رساند: شکست خودبه‌خودی مذاکرات و فروپاشی برجام. روزنامه اماراتی نشنال با توجه به دیدارها و رایزنی‌های اخیر مقامات آمریکایی و اسرائیلی در گزارشی مطرح کرد واشنگتن و تل‌آویو درباره احیای توافق هسته‌ای اختلاف نظر دارند، اما آن را علنی نمی‌کنند. نشنال در بخشی از یک گزارش با اشاره به دیدارهای اخیر مقامات آمریکایی و اسرائیلی، ازجمله سفر مالی نوشت: «وندی شرمن، معاون وزیر امور خارجه آمریکا در واشنگتن میزبان آیدان رول همتای اسرائیلی خود بود که در رایزنی‌هایشان درباره ازسرگیری مذاکرات غیرمستقیم هسته‌ای آمریکا با ایران در وین نیز گفت‌وگو کردند». نشنال با اشاره به اینکه شرمن مذاکره‌کننده ارشد آمریکا در مذاکرات هسته‌ای در دولت باراک اوباما بوده است، نوشت کارشناسان این دیدارها را تلاش آمریکا برای فرونشاندن نگرانی‌های اسرائیل درباره مذاکرات وین و پرهیز از شکافی در روابط خود با آن می‌دانند. رایان بول، یک کارشناس امور خاورمیانه می‌گوید اختلافاتی میان اسرائیل و آمریکا درباره این موضوع وجود دارد. بول به نشنال گفته است اسرائیلی‌ها در کابینه جدیدشان هنوز نگران این هستند که آمریکا توافقی قوی با ایران انجام ندهد که موجب محدودکردن رفتار منطقه‌ای ایران شود؛ چیزی که اسرائیل را تهدید می‌کند. این روزنامه می‌افزاید اختلافات دیگر مربوط به لغو تحریم‌هایی است که با بازگشت ایران به توافق نصیب آن خواهد شد و مربوط به بند غروب در توافق است؛ اما این کارشناس امور خاورمیانه با وجود این اختلافات و نگرانی‌های اسرائیل درباره رویکرد آمریکا، تقابلی علنی را میان واشنگتن و نزدیک‌ترین متحد آن در منطقه در زمینه این مسئله پیش‌بینی نکرد. نشنال در ادامه به نقل از این کارشناس می‌نویسد: اسرائیل می‌داند انتخاب گزینه کم‌هزینه‌تر دیپلماتیک این است که شاهد پیشرفت مذاکرات باشد به جای تلاش علنی برای متوقف‌کردن آن. آنها ترجیح می‌دهند مذاکرات خودبه‌خود با شکست مواجه شود یا اینکه در صورت انجام‌شدن توافق در این مذاکرات، روی مذاکرات بعدی [درباره موضوعات دیگر] تمرکز کنند، درعین‌حال که اسرائیل به جنگ غیرعلنی‌اش علیه ایران ادامه می‌دهد.
میراث اختلاف با اوبامااگر تغییر ارزیابی اسرائیل نسبت به ایران به تابستان امسال مربوط باشد، اختلافش با آمریکا از زمستان سال گذشته کلید خورده و در واقع میراث دوران اوباماست که حالا به معاون اولش بایدن رسیده است. در زمان مذاکرات و امضای توافق برجام، دولت اوباما با کابینه بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر وقت اسرائیل، اختلاف جدی داشت. آن زمان هم مثل امروز اسرائیل از گزینه‌هایی مثل گزینه نظامی برای مقابله با ایران در صورت ادامه رویه اوباما می‌گفت، اما گزارش‌هایی رسید که بعد از گفت‌وگوهای مداوم و طولانی در نهایت دولت اوباما به کابینه نتانیاهو پیام داده است که درصورتی‌که خواست اقدامی علیه ایران کند، منتظر همراهی و حمایت آمریکا نباشد تا شدت فاصله مواضع دو طرف مشخص شود. بعد از یک دولت جمهوری‌خواه در این میانه که چک سفیدی به اسرائیل در این زمینه داده بود و حمایت همه‌جانبه‌ای از همه خواست‌های کابینه راست‌گرای نتانیاهو داشت، دولت دموکرات بایدن نیز با کابینه همچنان راست‌گرای بنت یک نمونه چنین برخوردی داشته است. بایدن بعد از پیروزی در انتخابات، تماس اول خود با نخست‌وزیر اسرائیل را برای مدتی طولانی به تعویق انداخت. وقتی بالاخره این تماس اتفاق افتاد، ساعاتی بعد اخباری از رویکرد و تصمیم دولت بایدن درباره ایران منتشر شد اما منابع مطلع خبر دادند بایدن در تماس با نتانیاهو، چیزی درباره این تصمیمات به او نگفته است. زمانی که ماجرای خرابکاری در نطنز اتفاق افتاد نیز مقامات اسرائیلی، رسمی و غیررسمی، درباره نقش اسرائیل در این اقدام صحبت می‌کردند، اما دولت بایدن در پیامی که منابع اسرائیلی آن را شدیداللحن توصیف کرده بودند به تل‌آویو پیغام داد دست از حرافی درباره این موضوع بردارند.
اختلافی که «هنوز» هستاینها همه نشانه‌های این حقیقت هستند که با بازگشت معاون اول اوباما به کاخ سفید، در آستانه مذاکرات احیای برجام اوضاع بین اسرائیل و آمریکا به‌طور بالقوه به همان وضعیتی برگشته است که در زمان امضای برجام بود؛ اما در این میان شرطی که از حرف‌های لاپید مشخص می‌شود اسرائیل بسته است، می‌تواند سریع‌ترین راه‌حل این اختلاف باشد. درصورتی‌که مذاکرات احیای برجام شکست بخورد، اسرائیلی که از نتیجه‌بخشی مدت‌ها تلاش برای تخریب این توافق ناامید شده بود، دوباره با متحدانی مواجه خواهد شد که ناکامی مسیر دیپلماسی را با ایران دیده‌اند. در چنین شرایطی، قطعا کارزار اسرائیل در این زمینه شدت و قدرت بیشتری خواهد یافت.
