هم میهن/متن پیش رو در هم میهن منتشر شده و بازنشرش در کم خبر به معنای تاییدش نیست
مجمع همکاری عرب و روسیه در نشست مراکش خواستار حل مناقشه جزایر سهگانه از راه مذاکره یا ارجاع به دیوان بینالمللی شد. وزارت خارجه ایران در واکنش به این بیانیه اعلام کرد، ایران موضوع جزایر سه گانه را غیرقابل مذاکره میداند. این همراهی روسیه در انتشار بیانیه کشورهای عربی علیه تمامیت ارضی ایران برای دومین بار تکرار میشود و بیانگر عدم تمایل مسکو به درنظرگرفتن منافع و روابط دوطرفه با جمهوری اسلامی ایران است. بار نخست روسیه در همراهی با شورای همکاری خلیجفارس چنین بیانیه مشترکی را صادر کرد. در واقع بیاعتنایی روسیه میتواند در درجه اول بیانگر عدم اهمیت روابط با ایران و از سوی دیگر اجبار و ناگزیری جمهوری اسلامی ایران به ادامه این روابط باشد. در واقع ایران در شرایطی که در تحریمهای بینالمللی ناشی از تحریم آمریکا قرار دارد انتخابهای زیادی در عرصههای بینالمللی ندارد و روسیه نیز هرچند در موقعیت مشابهی قرار دارد اما برخلاف ایران حتی کشورهای عربی که از روابط نزدیکی با آمریکا و اروپا برخوردارند، برای گسترش روابط با روسیه و عدم تبعیت از تحریمهای بینالمللی ابراز تمایل میکنند و این گزینهای است که مسکو به هر قیمت مایل به کسب آن است. این ایران است که بایستی با اصلاح روابط خود با نظام بینالملل بتواند خود را از شرایط انزوا و اتکای صرف به شرق خارج کند و بتواند در ارتباط با همه قدرتهای جهانی از منافع ملی و حاکمیت و تمامیت ارضی خود دفاع کند. آمریکا و متحدانش موفق شدهاند با اعمال تحریمهای اقتصادی سهم ایران از بازار فروش نفت را به میزان قابلتوجهی کاهش و در واقع ایران را از بازارهای جهانی نفت حذف کنند و دسترسی ایران به منابع ارزیاش را نیز محدود کند. گام دیگر این محاصره اقتصادی نیز با حذف ایران از کریدورهای تجاری و انتقال انرژی صورت گرفته است. در گام بعدی به نظر میرسد کاهش مزیتهای ژئوپلیتیک ایران در دستور کار نظام جهانی قرار گرفته است و تلاش برای حذف مرز ایران با ارمنستان در قفقاز و تجدید و تشدید مناقشه بر سر جزایر سهگانه ایرانی گامهای عملی این استراتژی است. در صورت تحقق این دو هدف در میانمدت دشمنان و رقبای ایران موفق خواهند شد انزوای شدیدتری را علیه ایران اعمال کرده و از میزان اثرگذاری بینالمللی ایران بکاهند. تاکنون شورای همکاری خلیجفارس موفق شده در بیانیههای مشترک با هر پنج عضو دائم شورای امنیت، موضوع جزایر سهگانه را بهعنوان یک مناقشه و اختلاف میان ایران و امارات مطرح کند که در این مرحله هرچند ابعاد حقوقی ندارد اما میتواند در مراحل بعدی وارد ابعاد حقوقی شود. هرچند هیچیک از اقدامات امارات بدون پذیرش و مماشات ایران قابلیت حقوقی و اجرایی ندارند اما اعمال فشار سیاسی در عرصه بینالمللی حداقل اثرات چنین اقداماتی است.
بازار
امارات به دنبال بیانیه شورای امنیت استیوسف مولایی، وکیل دادگستری و استاد حقوق بینالملل درباره بیانیه مشترک روسیه و کشورهای عربی به روزنامه هممیهن گفت: «اولاً روسیه که مدعی دوستی با کشور ایران است نباید به این مسئله بهگونهای وارد شود که به ضرر ایران باشد؛ چون که ایران بر این جزایر حاکمیت دارد و حاکمیت هم نه قابل واگذاری و نه قابل مذاکره و نه قابل رفتن به دادگاه است. اگر ایران در مورد کریمه که اصلاً وضعش خیلی با موضوع جزایر فرق هم میکند موضع اعلام کند که اختلاف اوکراین و روسیه باید در دیوان بینالمللی مطرح شود، آیا روسیه تحمل خواهد کرد؟ روسیه در این نوع بیانیه اصلاً رعایت دوستی و روابط حسنه با ایران را نکرده و طرف اماراتیها را گرفته و به آنها یک پاداش میدهد برای اینکه احتمالاً امتیازاتی که میخواهد در جاهای دیگر بگیرد و از کیسه خلیفه دارد میبخشد. ما حاکمیتمان در جزایر سهگانه نه قابل مذاکره است، نه اختلافی داریم با کسی که بخواهیم به دیوان برویم.» این وکیل دادگستری در ادامه گفت: «ادعای اماراتیها هم به لحاظ تاریخی و حقوقی قابل اعتنا نیست و نباید هیچ نوع مصالحه و مذاکرهای انجام بگیرد چون بحث حاکمیت است. ما فقط باید بگوییم بیانیهها کمکی به صلح و امنیت بینالمللی و منطقه نمیکنند و بهتر است امارات هم به این نوع ادعاهای بیپایهاش خاتمه بدهد و هم دیگران دخالتی در موضوع نکنند.» مولایی در مورد اهداف امارات در طرح چندباره موضوع جزایر ایرانی گفت: «قصد اماراتیها این است که نهایتاً شورای امنیت ذیل فصل ۶ یک قطعنامه صادر کند و از این طریق از دو کشور بخواهد که برای حلوفصل اختلافات به دیوان بینالمللی دادگستری مراجعه کنند. چون براساس فصل ششم منشور ملل متحد، شورای امنیت میتواند در مورد مسائلی که صلح و امنیت بینالمللی را به خطر میاندازد بیانیه صادر و از طرفین اختلاف بخواهد که اختلافاتشان را از طریق مذاکره و میانجیگری و نهایتاً مراجعه به دیوان بینالمللی حل و فصل کنند. اگر امارات موفق شود چنین بیانیهای را به دست بیاورد یعنی شورای امنیت را در چارچوب فصل ششم درگیر کند برای ایران کار مشکل میشود.» این وکیل دادگستری علت گستاخی امارات در طرح و پیگیری این ادعا را تصور اختلاف و نارضایتی در داخل کشور دانست و گفت: «ایران برای مقابله با این ادعاهای واهی باید در سیاستهای داخلی تجدیدنظر کند و در مسیر جلب رضایتمندی مردم تلاش بیشتری کند. تا جایی که مردم پشت حاکمیت باشند کشورهای خارجی کاری نمیتوانند انجام بدهند و وقتی شکاف بین حاکمیت و مردم باشد که در بستر نارضایتی اقتصادی و مدنی و سیاسی میتواند شکل بگیرد، آن وقت متاسفانه زمینه برای سوءاستفاده کشورهای بیگانه فراهم میشود. الان شاید یکی از دلایل اینکه امارات تحرکات را شدت بخشیده، این است که در ایران مردم به خاطر مسائل اقتصادی و مدنی و سیاسی نارضایتی دارند و دولت قادر به تامین نیازهای مردم نیست و نارضایتی وجود دارد؛ شاید میخواهد سوار این موج شود و بهرهبرداری کند از این وضعیتی که در ایران حاکم است.»