«جنگ، طوفان کاملی ایجاد کرده است که فناوری‌های پیشرفته در اسرائیل را تهدید می‌کند و پیامدهای دراماتیکی برای آینده آن خواهد داشت» این را مدیرعامل مؤسسه تحقیقات و سیاست‌های اسرائیل، اوری گابای بیان داشته است.ارتش رژیم اشغالگر صهیونیستی از حدود یک سال پیش تجاوز نظامی وحشیانه خود را علیه ساکنان نوار غزه آغاز کرده و طی دو هفته گذشته دامنه تجاوزات خود را به لبنان هم کشانده است. در این مدت جنگ خبر از خسارت‌های زیادی در داخل سرزمین‌های اشغالی و همچنین سرزمین‌های فلسطین و لبنان شنیده‌ایم و درحالی‌که تمرکز رسانه‌ها بر تلفات جانی غیرنظامیان است، خسارت‌های بخش فناوری اسرائیل مافوق تصور خوانده می‌شود.

وزیر دارایی اسرائیل اذعان کرد جنگ غزه، گران‌ترین جنگ در تاریخ اسرائیل محسوب می‌شود.

رسانه‌های عبری زبان در گزارش‌های متعدد با اشاره به ابعاد مختلف خسارت‌های بخش فناوری اسرائیل تاکید کردند، تلفات انسانی در بین بنیان‌گذاران شرکت‌های فناوری پیشرو اسرائیل، معاملات به‌هم‌خورده و تعطیلی دفاتر شرکت‌های بین‌المللی فناوری که بر اثر جنگ درهای خود را بسته‌اند، از جمله این خسارت‌هاست.به ادعای این روزنامه‌ها حمله موشکی اخیر ایران(وعده صادق ۲) نیز نزدیک بود باعث نابودی کارخانه‌های سیلیکون در اسرائیل شود.اما این سوال مطرح است که آیا این جنگ، رویای «سیلیکون ولی» اسرائیل را از بین می‌برد؟

شهرداری قدس اشغالی در ژوئن ۲۰۲۰ پروژه جدیدی به نام «سیلیکون وادی»(دره سیلیکون)، مشابه نمونه آن در ایالات متحده آمریکا، ارائه داد، پروژه‌ای که شهرداری قدس آن را بزرگترین در نوع خود برای اسرائیل توصیف کرده است.منطقه مشمول پروژه سیلیکن وادی در اسرائیل منطقه‌ای با تمرکز بالای صنایع فناوری پیشرفته در دشت ساحلی سرزمین‌های اشغالی است تا شبیه به دره سیلیکون در کالیفرنیا در ایالات متحده آمریکا شود؛ البته این منطقه بخش زیادی از اسرائیل را پوشش می‌دهد. در حال حاضر تمرکز بالای فناوری پیشرفته اسرائیل در اطراف تل‌آویو و خوشه‌های کوچکی از آن در اطراف شهرهای رعانانا، پتخ تیکوا، هرتزلیا، نتانیا، شهرستان رخووت و همسایه آن ریشون لتسیونو، حیفا و قیصریه است.سیلیکون ولی (Silicon Valley) به معنای دره سیلیکون برگرفته از بُردهایی از جنس سیلیکون در دستگاه های دیجیتالی و نام رایج و غیررسمی منطقه‌ای در حدود ۶۰ کیلومتری جنوب شرقی سانفرانسیسکو در حومه سانتا کلارا، کالیفرنیا، ایالات متحده آمریکا است.شهرت این منطقه به‌دلیل قرار داشتن بسیاری از شرکت‌های مطرح انفورماتیک جهان در این منطقه‌است.

پروژه سیلیکون وادی نمونه یکی از طر‌ح‌های اعلام نشده‌ای است که رژیم اشغالگر سعی در حمایت و اجرای آن در اراضی قدس اشغالی دارد و آن ساخت یک شهر فناوری است که شرکت‌های بزرگ بین‌المللی را برای سرمایه‌گذاری در آن و ایجاد کارخانه‌ها و دفاتر مستقیم در منطقه جذب کند تا به‌حساب خود صهیونیست‌ها، از موقعیت متمایز اسرائیل که همه مسیرهای اقتصادی جهان را به هم متصل می‌کند، نهایت استفاده برده شود.

به گزارش رسانه‌های اسرائیلی، این رژیم به‌تنهایی(صرف‌نظر از شرکت‌های فناوری خارجی) دارای تعداد زیادی شرکت فناوری نوظهور در بخش‌های مختلف از امنیت سایبری و هک گرفته تا شرکت‌های نقشه‌برداری و تجزیه‌وتحلیل و همچنین شرکت‌های هوش مصنوعی است و تخمین زده می‌شود که شرکت‌های فناوری اسرائیل در سال‌های اخیر و همین‌طور امسال، توانستند میلیاردها دلار درآمد کسب کنند.این درآمدها صرف‌نظر از درآمد شرکت‌های فناوری بین‌المللی مانند گوگل، آمازون، مایکروسافت، و اینتل است که در اسرائیل دفتر دارند، و همچنین گروه بزرگی از کارخانه‌های متعلق به شرکت‌های فناوری بین‌المللی مانند اینتل و سامسونگ که در اسرائیل احداث شده‌اند.کارخانه‌ها و شرکت‌های فناوری بین المللی در اسرائیل، علاوه بر آموزش کادر در بخش‌های فنی مختلف، محیط رشد ایده‌آلی را برای شرکت‌های فناوری نوظهور اسرائیلی فراهم می‌کنند که بعداً به آنها امکان می‌دهد تا شرکت‌های موفقی را در آینده تأسیس کنند.اما در نتیجه عملیات طوفان الاقصی، سرمایه‌گذاری در شرکت‌های فناوری پیشرفته در اسرائیل در سال گذشته نسبت به سال ۲۰۲۲ ۵۵ درصد کاهش‌یافته است.سهم بخش فناوری پیشرفته در تولید ناخالص داخلی اسرائیل در سال ۲۰۲۳ به حدود ۲۰ درصد بوده سهم این بخش از صادرات اسرائیل در سال ۲۰۲۳، ۵۳ درصد به ارزش ۷۳ میلیارد دلار بوده است.

جنگ غزه باعث مرگ بسیاری از کارآفرینان فنی اسرائیلی شده، چه در حملات مستقیم حماس و چه با فراخوانده شدن آنها برای پیوستن به ارتش رژیم اشغالگر، از جمله آنها آوینتان اور ۳۰ساله بود و در شرکت انویدیا / Nvidia یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های فناوری جهان، کار می‌کرد، علاوه بر دانیل والدمن که دختر بزرگ‌ترین شریک انویدیا در اسرائیل است.این فهرست همچنین شامل آدام بیسموت، بنیان‌گذار شرکت Sightbit است که در بخش گارد ساحلی نجات غرق شدگان و پیش بینی طوفان در اسرائیل کار می‌کرد و همچنین ایتامار بن حمو مسئول توسعه شرکت خدمات ابری Rivery و جوزف سیفی بنیان‌گذار شرکت فایر فلای "Fire Fly" که در اداره دارایی‌های ابری شرکت‌ها به ارزش بیش از ۲۳ میلیون دلار کار می‌کرد.این تلفات جانی اسرائیل نیز مستقیماً بر اقتصاد اسرائیل تأثیر گذاشته که در سال‌های اخیر عمدتاً به شرکت‌های فناوری وابسته شده است، زیرا همان طور که گفته شد شرکت‌های فناوری بیش از ۲۰ درصد از تولید ناخالص داخلی اسرائیل در سال ۲۰۲۳ و ۴۸ تا ۵۳ درصد از کل صادرات اسرائیل در سال ۲۰۲۲ را تشکیل دادند. بر اساس گزارش «مرکز عربی در واشنگتن‌دی‌سی»، قبل از شروع جنگ غزه بیش از ۴۰۰ هزار کارمند و بیش از ۸۵۰ شرکت سرمایه‌گذاری در بخش فناوری کار می‌کردند.یک نظرسنجی که در آوریل ۲۰۲۳ توسط یک صندوق سرمایه‌گذاری آمریکایی انجام شد نشان داد که ۹۰ درصد از کارآفرینان و مدیران شرکت‌های فناوری در اسرائیل ترجیح می‌دهند به دلیل شرایط کنونی آنجا، تجارت خود را به خارج از سرزمین‌های اشغالی منتقل کنند.سی ان ان دیروز گزارش داد که تعداد شرکت‌های استارت‌آپی اسرائیل که در ۲۰۲۴ تعطیل شدند به ۶۰ هزار نفر می‌رسد.

وبگاه میدل ایست مانیتور در گزارشی درباره شرکت‌هایی اسرائیلی که در طول یک سال جنگ غزه درهای خود را بسته‌اند ، آورده است بیش از ۴۰ هزار شرکت اسرائیلی که بیشترشان شرکت‌هایی کوچک بوده‌اند تعطیل شده‌اند.بر اساس این گزارش بیشترین بخش‌هایی که بیشترین ضربه را ازتعطیلی‌هاا متحمل شدند بخش ساخت‌وساز و پس از آن بخش فناوری بود. زیان بخش فناوری در اسرائیل تنها محدود به شرکت‌هایی نبود که درهای خود را بستند و باعث آواره‌شدن صدها هزار نفر شدند، بلکه به شرکت‌های بین‌المللی که دفاتر خود را در اسرائیل ترک کردند نیز تسری پیدا کرد که شاید برجسته‌ترین آنها گوگل، علی‌بابا، الکترونیک آرتس، و دراپ باکس و فورد بوده است.این رسانه آمریکایی با اشاره به کاهش سرمایه‌گذاری‌ها در شرکت‌هایی اسرائیلی به دنبال جنگ غزه افزود، برای مثال شرکت امنیت سایبری اسرائیل ویز نیز سرمایه‌گذاری کلانی از گوگل را از دست داد و اگرچه این شرکت دلایل زیادی برای رد این سرمایه‌گذاری ارائه کرد، اما یکی از دلایل اعلام‌نشده بی‌ثباتی منطقه و جنگ غزه بود .برای مثال،‌ راکت‌هایی حماس به منطقه حرزالیه نیز رسیده که آنجا مرکز سرمایه‌گذاری‌های فنی اسرائیل شمرده می‌شود و شامل مجموعه‌ای از کارخانه‌های بزرگ فناوری اسرائیل است، علاوه بر این که نزدیک به تل‌آویو قرار دارد و تنها ۱۰ کیلومتر با آن فاصله دارد.

به گزارش میدل ایست مانیتور، اسرائیل از حمایت‌های مالی قابل‌توجه شرکت‌های مختلف در سراسر جهان برخوردار است و همچنین از حمایت‌های غیرنقدی در قالب تسلیحات و سایر کالاها برخوردار است، بنابراین می‌تواند از نظر نظامی برای مدت طولانی در برابر جنگ مقاومت کند، اما سؤال اینجاست که پس از مشاهده این همه زیان اقتصادی آیا اقتصاد اسرائیل می‌تواند ضررهای میلیارددلاری را تحمل کند؟ اگر حمایت‌هایی که تل‌آویو می‌رسد به طور کامل متوجه ارتش است، چگونه می‌توان اقتصاد داخل را بدون کمک دوام بیاورد؟

انجمن صنایع فناوری پیشرفته در اسرائیل (IATI) نیز هفته گذشته با همکاری مؤسسه تحقیقات و سیاست‌های اسرائیل (RISE)، با انتشار گزارشی در مورد آینده صنعت فناوری در اسرائیل، درباره چالش‌ها و مخاطرات پیش روی این صنعت طی یک سال گذشته تاکنون هشدار داد.این گزارش با عنوان «وضعیت فناوری پیشرفته در اسرائیل در طول یک سال جنگ»، تصویر تیره‌تری را در مقایسه با ارزیابی‌های دیگر، مانند گزارش اخیر منتشر شده توسط «Leumi Tech» ارائه کرد.بر اساس این گزارش، سرمایه‌گذاری ها در بخش سرمایه‌گذاری خطرپذیر شرکت‌های فناوری اسرائیلی از اکتبر ۲۰۲۳ تا سپتامبر ۲۰۲۴ با کاهش ۶ درصدی همراه شده افزون بر اینکه تعداد سرمایه‌گذاری های خارجی و اسرائیلی در این شرکت‌ها ۳۰ درصد کاهش داشته است.به گزارش گلوبز، این روندها به طور خاص، نگران‌کننده هستند زیرا نشان‌دهنده کاهش تعداد سرمایه‌گذاران شریک در بخش فناوری اسرائیل است.در این گزارش به روند نگران‌کننده تمرکز سرمایه‌گذاری در تعداد کمتری از شرکت‌ها اشاره شده و آمده است در سال ۲۰۲۴، ۱۰ سرمایه‌گذاری بزرگ حدود ۵۰ درصد از کل سرمایه‌گذاری در بخش فناوری در اسرائیل را تشکیل می‌دهند درحالی‌که در سال‌های قبل کم‌تر از ۲۵ درصد بوده است.

به گفته این روزنامه، علاوه بر این، ۷۶ درصد از شرکت‌هایی که موفق به جمع‌آوری بودجه قابل‌توجهی شده‌اند در خارج از اسرائیل مستقر هستند که این نگرانی‌ها را در مورد توانایی اسرائیل برای حفظ رقابت‌پذیری و پیش‌گامی خود در بخش فناوری پیشرفته ایجاد می‌کند.گزارش انجمن صنایع فناوری پیشرفته در اسرائیل با دیدگاه خوش‌بینانه‌تر ارائه شده توسط گزارش مؤسسه فناوری لئومی تیک تضاد است. بر اساس آخرین گزارش این مؤسسه، سرمایه‌گذاری در فناوری اسرائیل در ۹ ماه اول سال ۲۰۲۴ ۳۲ درصد افزایش‌یافته است که نشان‌دهنده انعطاف‌پذیری این بخش است.

تنزل جایگاه اسرائیل در هوش مصنوعی

گزارش انجمن صنایع فناوری پیشرفته در اسرائیل همچنین کاهش جایگاه اسرائیل را درطبقه‌بندیی هوش مصنوعی جهانی که توسط Tortoise Media تهیه شده است، نشانمی‌دهدد، زیرا اسرائیل پس از کسب رتبه پنجم در سال ۲۰۲۱، طی سال گذشته از رتبه هفتم به نهم سقوط کرد. این کاهش نشان‌دهنده روندنگران‌کننده کاهش رقابت‌پذیری اسرائیل در حوزه مهم نوآوری تکنولوژیک جهانی است.این گزارش همچنین نشان داد که حدود ۵۰ درصد از شرکت‌هایی که در سال ۲۰۲۲ دوره‌های سرمایه اولیه را جمع‌آوری کرده‌اند، در جذب منابع مالی بعدی با مشکل مواجه هستند که می‌تواند رشد و پایداری استارت‌آپ‌ها را در نظام فناوری اسرائیل تهدید کند.مدیر عامل مؤسسه تحقیقات و سیاست اسرائیل، اوری گابای، باتأکید بر اینکه یک طوفان تمام‌عیار آینده فناوری پیشرفته اسرائیل را تهدید می‌کند، گفت باید اقدام فوری برای مقابله با این چالش‌هاا انجام شود.وی گفت: «جنگ طوفانی کامل ایجاد کرده است که آینده فناوری‌هایی پیشرفته در اسرائیل را تهدید می‌کند و پیامدهای دراماتیکی برای آینده آن خواهد داشت».بر اساس آنچه این روزنامه گزارش داد، گابای بر لزوم تلاش کابینه نتانیاهو برای اتخاذ چشم‌انداز روشن و ترغیب‌کننده برای سرمایه‌گذاران و کارآفرینان، اتخاذ سیاست‌های اقتصادی مسئولانه و کاهش انزوای بین‌المللی تاکید کرده است.گابای هشدار داد که عدم انجام اقدام قاطع می‌تواند فناوری پیشرفته اسرائیل را در معرض خطرات جدی قرار دهد که بر اقتصاد اسرائیل به شکل گسترده‌تری تأثیر می‌گذارد.

ضربه غول فناوری جهان به اسرائیل

از جمله شرکت‌های بزرگی که سرمایه‌گذاری در اسرائیل را کاهش دادند، شرکت فناوری امریکایی اینتل است که در ژوئن گذشته از تصمیم خود برای توقف سرمایه‌گذاری ۲۵ میلیارد دلاری در ساخت یک کارخانه جدید تراشه در اسرائیل و همچنین اخراج بیش از یک هزار نفر از کارمندان خود درسرزمین‌های اشغالی خبر داد.اینتل اسرائیل حدود ۲ درصد از تولید ناخالص داخلی و ۶ درصد از کل صادرات فناوری اسرائیل را به خود اختصاص داده است.اینتل یک شرکت فناوری چندملیتی آمریکایی اس که در زمینه طراحی، تولید و توسعهٔ فناوری انواع سخت‌افزار رایانه، با تمرکز بر مادربورد، کارت شبکه، چیپست، بلوتوث و حافظه فلش، همچنین انواع ریزپردازنده، نیم‌رسانا، مدار مجتمع، واحد پردازش گرافیکی و سامانه نهفته فعالیت می‌نماید.در حال حاضر اینتل چهار سایت توسعه و تولید در سرزمین‌های اشغالی دارد که تنها در یکی از آنها ۱۲ هزار نفر شاغل هستند و به‌صورتغیرمستقیمم ۴۲ هزار شغل دیگر ایجاد کرده است. هم زمان اینتل متعهد شده طی ده سال آینده ۱۶.۶ میلیارد دلار از شرکت‌های اسرائیلی محصول یا خدمات خریداری کند.به گزارش کالکالیست، اسرائیلی‌ها برای نزدیک به نیم قرن همیشه به حضور شرکت فناوری اینتل در اسرائیل افتخار می‌کردند و خوشحال بودند، زیرا اینتل اسرائیل حدود ۲ درصد از تولید ناخالص داخلی و ۶ درصد از کل صادرات فناوری اسرائیل را به خود اختصاص داده است، اما این احساس در حال حاضر در حال تغییر است و اینتل حالا به یک منبع خطر برای اقتصاد اسرائیل تبدیل شده و احتمال می‌رود سایر شرکت‌های بزرگ فناوری نظیر سیسکو و سامسونگ هم راه آن را ادامه دهد.

بر اساس گزارش کالکالیست، کاهش اشتغال اسرائیلی‌ها با تعطیلی شرکت‌ها در بخش فناوری همراه با کاهش صادرات در این بخش می‌تواند منجر به تضعیف ارزش شکل(واحد پول رژیم صهیونیستی) شود که در حال حاضر نیز از کاهش ارزش خود باتوجه‌به افزایش خطرات برای اقتصاد اسرائیل رنج می‌برد.به‌طورکلی بر اساس گزارش رسانه‌های عبری، از ۷ اکتبر ۲۰۲۳، بیش از ۸۰ درصد استارت‌آپ‌ها در اسرائیل گزارش کرده‌اند که در معرض آسیب‌های ناشی از جنگ قرار گرفته‌اند، درحالی‌که بیش از ۵۰ درصد استارت‌آپ‌ها تأیید کرده‌اند که کمتر از شش ماه پول نقد موردنیاز برای ادامه فعالیت را دارند و به این معنی است که آنها در واقع به‌زودی بسته می‌شوند.