رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه پس از بازگشت از سفرهای خود به عربستان سعودی و جمهوری آذربایجان به خبرنگاران گفت: کشوری که شدیدترین واکنش را به جنایات اسرائیل در جهان نشان داد و ملموس‌ترین گام را در این زمینه از جمله توقف تجارت برداشت، بدون شک ترکیه است.

او درباره سفرش به ریاض و باکو،  گفت که در سخنرانی خود در دومین اجلاس فوق العاده سازمان همکاری اسلامی و اتحادیه عرب که در ریاض برگزار شد، به نسل کشی غزه و لبنان اشاره کرد.

رئیس جمهور سوریه با نخست وزیر عراق دیدار و گفت‌وگو کرد.

رئیس جمهور اردوغان با بیان اینکه به ضرورت ارسال کمک‌های بشردوستانه بدون وقفه و منظم به نیازمندان با اولویت اعلام آتش بس اضطراری توجه داشته گفت: همانطور که می‌دانید تلاش‌های شدیدی برای آتش بس انجام می‌دهیم از جمله فشار و اتخاذ تدابیر قهری علیه  اسرائیل بر اساس قوانین بین‌المللی. اسرائیل قدرتمندترین نیرو در جهان برای جنایت است.

اردوغان با بیان اینکه ۵۲ کشور و ۲ سازمان بین المللی حمایت خود را از ابتکار ترکیه در سازمان ملل برای جلوگیری از ارسال سلاح و مهمات به اسرائیل اعلام کردند، گفت: اخیرا نامه خود را در رابطه با این ابتکار به رئیس دوره‌ای شورای امنیت مجمع عمومی سازمان ملل متحد و دبیرکل سازمان ملل متحد فرستاده‌ام. در اجلاس سران در ریاض، تصمیم گرفته شد که از همه اعضای سازمان و اتحادیه عرب دعوت به امضای نامه ما شود.

او درباره سفرش به باکو نیز گفت: در مرحله دوم سفرم، در اجلاس سران آب و هوای رهبران جهان که در باکو برگزار شد، شرکت کردم. از این فرصت استفاده می‌کنم و از برادرم الهام علی‌اف، رئیس‌جمهور آذربایجان، که میزبان این اجلاس بود، به خاطر استقبال مثبتی که از من نشان داد تشکر می‌کنم. در این اجلاس که مهمترین رویداد اقلیمی زیر نظر سازمان ملل متحد است، ۸۰ کشور حضور داشتند.

اردوغان با یادآوری گفت‌وگوی تلفنی خود با دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور منتخب آمریکا گفت: توسعه روابط ترکیه و آمریکا در دوره جدید را نمی توان از طریق دیپلماسی تلفنی به دست آورد.

او با بیان اینکه در نشست‌های بین‌المللی یا دیدارهای دوجانبه با ترامپ دیدار خواهد کرد تا روند بعدی را بهتر مشخص کنند، ادامه داد: در حال حاضر باید ببینیم کابینه ترامپ چگونه تشکیل می‌شود، چه کابینه‌ای شکل می گیرد. همیشه فرصت‌هایی بین دو کشور وجود دارد که به نفع هر دو کشور باشد، دولت ترامپ اقتصاد را به عنوان یکی از اهداف اصلی خود می‌بیند. ترکیه کشوری است که با موقعیت جغرافیایی و جمعیت جوان خود فرصت های سرمایه گذاری را ارائه می دهد. توسعه همکاری های جدید به ویژه در زمینه انرژی، زیرساخت ها و فناوری برای ما امکان پذیر است.

اردوغان در پاسخ به این سوال که انتخاب دونالد ترامپ به عنوان رئیس جمهور آمریکا تا چه اندازه خطر جنگ منطقه‌ای و اشغالگری اسرائیل را کاهش خواهد داد، گفت: به نظر من برای تصمیم‌گیری در مورد این موضوع کمی زود است. بگذارید ترامپ جانشین بایدن شود. سپس خواهیم دید که او در دوره جدید پس از واگذاری چه اقداماتی را انجام خواهد داد. امیدواریم ترامپ گام‌های متفاوتی در این دوره در قبال منطقه برداردو اما پیام‌هایی فرستاده می‌شود که هر از چند گاهی می‌تواند ما را نگران کند. به همین دلیل باید ببینیم که از ژانویه چه گام‌هایی برداشته می‌شود. هنوز زود است که درباره میزان تمایل ترامپ برای محدود کردن جنگ منطقه‌ای و تهدیدهای اسرائیل و برخی از بیانیه‌های صادر شده از سوی ایالات متحده قضاوت یا صحبت کنیم. امیدوارم موضع آمریکا در قبال درگیری ها در منطقه تغییر کند.

وی در پاسخ به این سوال که غرب به رهبری آمریکا، چین و روسیه را تهدیدی برای نظم مستقر پس از جنگ جهانی دوم می بیند. شما نگرش روسیه و چین را در قبال اسرائیل و غزه چگونه ارزیابی می کنید؟ گفت: زمان به ما خواهد گفت که شی جین پینگ، رئیس جمهور چین و پوتین، رئیس جمهور روسیه چه نوع نگرش هایی خواهند داشت. زمان شاهد ایده‌آل این موضوع است. باید با زمان پیش برویم و منتظرباشیم، ببینیم  آنها چه نوع نگرشی دارند و چه اقداماتی را انجام خواهند داد زیرا اینها کشورهایی هستند که در جهان بسیار مهم شده‌اند، روسیه و چین نامه مشترک ارسالی ما در سازمان ملل آغاز را امضا کردند و خواستار تدابیری برای توقف ارسال سلاح و مهمات به اسرائیل شدند و این گام مهمی است زیرا تا زمانی که این ارسال سلاح و مهمات به اسرائیل ادامه داشته باشد. اسرائیل تهاجمی‌تر خواهد شد «هر روز که حملات اسرائیل متوقف نشود، وضعیت انسانی در فلسطین و لبنان بدتر می‌شود.

اردوغان با اشاره به اینکه یکی از موضوعات دستور کار سران همه کشورهایی که با آنها دیدار داشته، ظلم اسرائیل به فلسطینیان بود، ادامه داد: انسان بودن کافی است که در برابر ظلم و ستم باشید. مهم این نیست که به چه زبانی صحبت می کنید، چه ایمانی دارید، رنگ پوست، مو یا چشمتان چیست، بلکه مهم این است که ارزش های انسانی دارید.متاسفانه برخی دولت‌های غربی وقتی می بینند بیمارستان ها و آمبولانس‌ها آسیب می بینند، این جنایت را "دفاع از خود" می‌خوانند . انتظار موضع گیری در برابر ظلم از سوی کسانی که سعی در سرپوش گذاشتن بر آن دارند، آرزوی بیهوده‌ای است. ما در تلاش هستیم تا اتحاد بشردوستانه را با کشورهای عربی و ترکیه گسترش دهیم و نشان دهیم که یک صدا و یک دل هستیم. ما باید با هم و با همین هدف صدای خود را علیه این ظلم بلند کنیم. به عنوان مثال، یک مبارزه حقوقی در دیوان بین‌المللی دادگستری آغاز شده است، حمایت قوی از آن مهم است.

وی تاکید کرد: تلاش برای به رسمیت شناختن کشور فلسطین گام ملموس دیگری است. رسیدن به صلح و آرامش در منطقه بدون راه حل دو دولتی ممکن نیست. محدودیت‌های تجاری و تحریم‌ها علیه اسرائیل شکل دیگری از مبارزه است. به منظور افزایش فشار دیپلماتیک، ارائه یک دیپلماسی فعال که اسرائیل را در هر زمینه‌ای به انزوا بکشد نیز مهم است. ما در میانه یک آزمون بزرگ انسانیت هستیم. قبولی در این آزمون با عضویت در اتحاد انسانی امکان پذیر است. در غیر این صورت تاریخ چه کسانی را که در کنار اسرائیل ایستاده اند و چه کسانی را که در برابر ظلم سکوت کرده اند قضاوت خواهد کرد.

اردوغان با یادآوری اینکه برخی ادعاها مبنی بر ادامه تجارت ترکیه با اسرائیل در دستور کار قرار گرفته است، اظهار داشت: این کثیف‌ترین جنبه سیاست است. چرا آنها این کار را انجام می دهند؟ برای اینکه دولت فعلی را از بین ببرند. ما به عنوان دولت و جمهوری ترکیه در حال حاضر هیچ رابطه‌ای با اسرائیل نداریم. دولت جمهوری ترکیه به ریاست طیب اردوغان، روابط خود را با اسرائیل ادامه یا توسعه نخواهد داد.  ما هم تجارت و هم روابط با اسرائیل را قطع کردیم. ما تا پایان در کنار فلسطین در آرمان واقعی آن ایستاده‌ایم. ما هم ستمگری به نام نتانیاهو و هم گروهش را به خاطر کارهایی که انجام داده‌اند در برابر قانون بازخواست خواهیم کرد.

رئیس جمهور ترکیه با بیان اینکه حضورش در کنار بشار اسد، رئیس جمهور سوریه در عکس گروهی اجلاس ریاض ، بیشترین موضوع مورد بحث در اجلاس فوق العاده سازمان همکاری اسلامی و اتحادیه عرب بود و در پاسخ به این سوال که آیا در حاشیه این نشست با طرف سوری تماسی داشته اند یا خیر، گفت که فرصت شنیدن سخنان بشار اسد را نداشته و گفت که برای دیدار با ولیعهد عربستان سعودی، محمد بن سلمان رفته است.

او افزود: من هنوز به دیدار با اسد امیدوار هستم. زیرا ما نیاز به نابودی ساختارهای تروریستی بین سوریه و ترکیه داریم. مبنایی برای صلح عادلانه و دائمی در سوریه وجود دارد. اقداماتی که باید برای اطمینان از این امر انجام شود روشن است. ما دست خود را برای عادی سازی به سمت طرف سوری دراز کرده‌ایم. ما معتقدیم که این عادی سازی درها را به سوی صلح و آرامش در سرزمین های سوریه باز خواهد کرد 

وی گفت ما در واقع در حال انجام اقداماتی برای نابودی سازمان های تروریستی در داخل سوریه بودیم. از سوی دیگر. هدف این است که اطمینان حاصل شود که زمینه بازگشت شرافتمندانه برادران سوری ما که داوطلبانه و با خیال راحت به ترکیه آمدند را فراهم کنیم. پیشرفت هایی در این زمینه حاصل شده است.

اردوغان با بیان اینکه ساخت و ساز مسکن در شمال سوریه همچنان ادامه دارد، گفت: ما با ساخت و ساز مسکن در آنجا زمینه را برای برادران سوری خود آماده کرده‌ایم. ما می گوییم باید ریشه‌های سازمان تروریستی را در آنجا نابود کنیم.

رئیس جمهور ترکیه گفت: عملیات برون مرزی ما برای امنیت کشورمان و آرامش شهروندانمان همیشه در دستور کار ما است. اگر خطری احساس کنیم، آماده هستیم تا در هر زمانی عملیات برون مرزی خود را آغاز کنیم. هیچکس نباید در احترام ما به تمامیت ارضی سوریه تردید کند، ترکیه تمامیت ارضی سوریه را تهدید نمی کند، بلکه تروریست ها به ویژه یگان های حفاظت خلق را تهدید می کند. بااین حال، بی ثباتی کامل در شمال سوریه حاکم است. این یک محیط مساعد برای سازمان های تروریستی ایجاد می کند تا از هرج و مرج در آن منطقه تغذیه کنند و جای پای خود را در آنجا محکم کنند. بی ثباتی در سوریه و ایجاد سازمان‌های تروریستی برای ما خطر امنیتی دارد. ما در برابر داعش و پ‌ک‌ک آسیب‌پذیر هستیم. هدف همه عملیات‌های ما علیه /PYD/YPG تضمین امنیت خودمان است. اقداماتی که از این به بعد انجام خواهیم داد برای این منظور خواهد بود. و این خطری برای امنیت ما به همراه دارد. تضمین امنیت کامل بدون خشک کردن باتلاق تروریسم ممکن نیست. در حالی که جبهه داخلی خود را قوی نگه می داریم، تروریسم را نیز تحمل نخواهیم کرد.