تسنیم/ درحالی طبق دستور شورای عالی امنیت ملی، نگهداری کالا بیش از ۲ ماه در مبادی ورودی کشور ممنوع است و در صورت کشف، کالا باید متروکه شود که برخی واردکنندگان برای احتکار و گران فروشی این دستور را دور می زنند. ۸۰۰ هزار تن نهاده دامی به همین دلیل متروکه شد.

درباره مشکلات بازار نهاده های دامی و دلال بازی و احتکار این محصولات اگر مشکلات بازار داخلی را در این گزارش کنار بگذاریم و مراحل قبل از ترخیص را بررسی کنیم، مشاهده می کنیم، بسیاری از نابسامانی های بازار نهاده های دامی از قبل از ورود به کشور سرچشمه می گیرد که کمتر به آنها پرداخته شده است. این روزها با روش نسبتا جدیدی از احتکار کالا مواجه هستیم و به جای آنکه کالاهای وارداتی در داخل کشور احتکار شود، برخی واردکنندگان آن را به صورت چند صد هزار تنی در بنادر کشور و حتی روی کشتی احتکار می کنند و گمرک نیز خبری از آن ندارد. شگرد جدید برای احتکار نهاده دام در مبادی ورودی کشورمعمای افزایش واردات و کاهش ترخیص نهاده های دامی در سال جاری دلایل مختلف دارد؛ عدم ارتباط آنلاین میان سازمان بندر و گمرک از جمله این دلایل است و  برخی وارد کنندگان کالای اساسی و نهاده های دامی (که به واردات کالای آنها ارز 4200 تومانی نیز اختصاص می‌یابد) نیز با اطلاع از این امر، کالاهای خود را بدون ثبت سفارش قبلی، در مبادی ورودی کشور نگه می دارند تا در شرایطی که بازار را مهیا دیدند با  مراجعه به گمرک محصولات خود را ترخیص کنند.در این شرایط کالاهای آنها متروکه نمی شود و می توانند با وجود نگه داری طولانی کالاها در بنادر (شما بخوانید احتکار) کالاهای خود را از گمرک ترخیص کنند.این تخلف به گوش مسئولان بالادستی و دستگاه های نظارتی  رسید و حتی شورای عالی امنیت ملی هم مستقیما به این موضوع ورود کرد و نگهداری کالا به مدت بیش از دو ماه را در مبادی ورودی کشور ممنوع اعلام و تصریح کرد، در صورتی که کالا بیشتر از این مدت باقی بماند، متروکه اعلام می شود.بر این اساس معاون گمرک ایران بخشنامه ای را صادر کرده که بر اساس آن مشخص شده شورای عالی امنیت ملی، مهلت توقف کالاهای وارده به کلیۀ مبادی ورودی کشور، اعم از سرزمین اصلی یا مناطق آزاد و ویژۀ اقتصادی (که به منظور ورود به سرزمین اصلی یا مصرف در مناطق مزبور وارد می شود) را 2 ماه تعیین کرده است. دور زدن قانون توسط محتکران با کمک قانونبنابراین گزارش براساس تبصره 4 ماده 24 قانون گمرکی، "تعیین مهلت توقف کالا در مناطق آزاد و مناطق ویژه اقتصادی بر اساس ضوابط قانونی مناطق مذکور در اختیار سازمانهای مسؤول این مناطق است. کالاهایی که در این مناطق پس از انقضاء مهلت های اعطائی توسط سازمانهای مذکور مهلت منقضی، اعلام می شوند نیز مشمول مقررات کالای متروکه می‌گردند."این امر در واقع شرایطی به وجود می آورد که بازارگانان بتوانند محصول خود را به مدت طولانی در مبادی ورودی کشور نگهداری کنند که البته با بخش نامه جدید گمرک، ظاهرا جلوی این کار گرفته شده است، هر چند در عمل اتفاقات دیگری روی داده است.800 هزار تن نهاده دامی از سال قبل در گمرک است! محمد مهدی نهاوندی، عضو هیئت مدیره اتحادیه واردکنندگان نهاده‌های دام و طیور اخیراً  نشست خبری صراحتا به متروکه شدن 800 هزار تن نهاده دامی ( نهاده دامی شامل جو، ذرت و کنجاله سویا که عمدتاً نیز جو و ذرت هستند) در مبادی ورودی کشور به دلیل عدم ترخیص آنها از آذر ماه سال قبل اعتراف کرد. هر چند وی مدعی شده که به دلیل عدم تامین ارز این نهاده ها طی این مدت طولانی ترخیص نشدند، ولی شواهد امر روایت دیگری را نشان می دهد.به نظر می رسد، علیرغم دستور شورای عالی امنیت ملی برای توقف حداکثر دو ماهه کالاها در مبادی ورودی کشور، ولی این دستور به شکل درستی اجرا نشده و نظارتی هم برای اجرای آن انجام نمی شود، بر همین اساس، واردکنندگان نهاده های دامی برای اینکه بتوانند احتمالا با قیمت بالاتری محصول خود را در بازار بفروشند و از طرفی امکان احتکار در داخل کشور  را ندارند، از مبادی ورودی کشور برای احتکار محصول خود استفاده می کنند و طبق قانون باید این کالاها جزو کالاهای متروکه اعلام شود. بنابراین ادعای اینکه "این کالاها تامین ارز نشده اند و به همین دلیل مدت طولاتی ترخیص نشدند پس نباید متروکه شوند"، خیلی قابل استماع نیست. چطور تخصیص ارز واردات افزایش ولی ترخیص کاهش یافته است؟!برای درک بهتر این احتکار صورت گرفته توسط برخی وارد کنندگان در گمرکات کشور کافی است، به وضعیت آماری که چندی پیش توسط انجمن صنایع خوراک دام و طیور و آبزیان در سال جاری منتشر کرده بود، توجه کرد:  میزان ثبت سفارش کنجاله سویا 68٪ افزایش، میزان تخصیص ارز کنجاله سویا 40٪ افزایش و میزان تامین ارز کنجاله سویا 58٪ افزایش یافته است اما ، ارزش نهاده های دامی ترخیص شده 28٪ کاهش و ترخیص وزنی 23٪ در مقایسه با مدت مشابه سال قبل کاهش  یافته است.بر اساس آمار جدیدتری که به تازگی گمرک منتشر کرد: تا 26 آذر امسال هفت میلیون و 114 هزار تن کالاهای غیر کانتینری و همچنین 92 هزار و 821 (TEU) میزان موجودی کالاهای کانتینری است که 90 درصد آن را کانتینرهای پر وارداتی تشکیل می‌دهد. اما از مجموع بیش از 7.1 میلیون تن کالاهای غیر کانتینری موجود در گمرک و بنادر، بیش از 3.8 میلیون تن به کالاهای اساسی اختصاص دارد. البته باید به موجودی کالاهای اساسی، حجمی از کالاها که در شناورهای کنار اسکله یا شناورهای منتظر در لنگرگاه برای تخلیه کالا هستند را اضافه کرد که در این حالت مجموع موجودی کالاهای اساسی به بیش از 5.7 میلیون تن می رسد.گزارش معاون فنی گمرک ایران نشان می دهد که تا 26 آذر ماه، در مجموع 42 شناور به بنادر رسیده که حاوی حدود دو میلیون تن کالای اساسی است. این در حالی است که 21 شناور کنار اسکله با 992.5 هزار تن کالای اساسی قرار دارد که شامل جو، ذرت، سویا، دانه های روغنی، گندم و کنجاله سویا می شود. همچنین 21 شناور در لنگرگاه در انتظار تخلیه قرار هستند که موجودی کالاهای اساسی آن به بیش از یک میلیون تن شامل ذرت، جو، سویا و حبوبات می رسد.  در رابطه با جزئیات موجودی 3.8 میلیون تنی کالاهای اساسی نیز در حال حاضر حدود 1.7 میلیون تن ذرت در گمرک و بنادر وجود دارد که بالاترین میزان بین کالاهای اساسی است. همچنین 293.2 هزار تن گندم، 257.9 هزار تن جو، 444.8 هزار تن سویا، 106.7 هزار تن برنج، 183.5 هزار تن شکر، 452.4 هزار تن روغن خام و 383.7 هزار تن دانه های روغنی در بنادر موجود است.