خراسان/تیرماه امسال رئیس جمهور طبق ابلاغیه ای پنج‎گانه به بانک مرکزی دستور داد، صف متقاضیان وام ازدواج تا پایان شهریور به صفر برسد، اما براساس گزارش بانک مرکزی تا پایان آذرماه1402، بیش از 280 هزار نفر در نوبت دریافت وام ازدواج قرار دارند. بررسی ما بر اساس داده های بانک مرکزی نشان می دهد، تعداد تسهیلات پرداختی ازدواج تا پایان آذر امسال نسبت به سال قبل 14 درصد کاهش یافته است! محمد حیدری بیرامی، پژوهشگر اجتماعی -بسیاری از کارشناسان حوزه اجتماعی، «پرداخت به‌موقع و متناسب وام ازدواج» را به عنوان یکی از موثرترین سیاست‌ های نهادی برای حمایت از ازدواج، می‌دانند؛ این یک امر طبیعی و البته واقع بینانه است که در شرایط ابرتورمی کنونی، بسیاری از خانواده‌ها نسبت به تشکیل خانواده و سر‌وسامان یافتن به‎موقع فرزندانشان دغدغه جدی داشته باشند. اما آیا وضعیت پرداخت تسهیلات ازدواج، یک روال منطقی و کارگشا دارد؟ بررسی داده ها و آمارهای بانکی نشان می دهد، با وجود دستور و تاکید رئیس جمهور مبنی بر این که پایان شهریور(1402) پایان صف های وام های ازدواج باشد، ظاهرا این اتفاق هنوز رخ نداده و همچنان دریافت این وام با صف و دست اندازهایی از این دست مواجه است. وام ها افزایش یافت اما...در سال‌های اخیر، مسئولان نسبت به افزایش تا حدودی متناسب مبلغ وام ازدواج، اقدام کرده‌اند؛ اما هنوز بیشتر متقاضیان از طولانی بودن فرایند دریافت این تسهیلات و سخت‌گیری بانک‌ها در مورد شرایط ضمانت آن، ناراضی هستند. 

بازار

 دستور رئیس جمهور چه بود؟یادمان نمی رود که تیرماه امسال رئیس جمهور طی ابلاغی به رئیس بانک مرکزی، به وی دستور داد، تا پایان شهریور تعداد متقاضیان در صف وام ازدواج را به صفر برساند و شعب بانک‌ها فراتر از دستورالعمل‌ها در اخذ تضامین، سخت‌گیری نکنند. (خبرگزاری ایرنا، 14 تیر) تا پیش از خردادماه 1402، بانک مرکزی هر ماه تعداد و مبلغ تسهیلات ازدواج پرداخت شده، به همراه تعداد افراد متقاضی در صف را به تفکیک بانک‌های کشور در پایگاه خود قرار می‌داد ولی این روند در تابستان امسال متوقف شد و ارائه آمارها، تنها به اظهارات غیرشفاف و بعضاً بدون جزئیات اداره اعتبارات بانک مرکزی، خلاصه شد. با وجود این، طبق آخرین داده موجود، تا 30 آذر بیش از 280 هزار نفر در صف دریافت تسهیلات ازدواج قرار گرفته‌اند.  کارنامه‌سازی بانکی!در این بین، بانک مرکزی با وجود عملی نکردن دستور رئیس‌جمهور در مورد پایان صف وام های ازدواج تا آخر شهریور 1402، طی ماه‌های اخیر با مقایسه مبهم آماری نسبت به وضعیت تعداد متقاضیان در صف وام ازدواج، وضعیت شفافی را پیش روی افکار عمومی قرار نداده است.اداره اعتبارات بانک مرکزی اخیرا طی گزارش مورخ  2 دی‌ماه 1402،  با بیان این که «از ابتدای سال‌جاری تا پایان‌ آذر ماه امسال جمعاً 618 هزار متقاضی تسهیلات ازدواج مبلغ 126.1 هزار میلیارد تومان تسهیلات دریافت کرده‌اند که در مقایسه با دوره مشابه سال گذشته 28 درصد رشد داشته است، گفته است: شبکه بانکی تاکنون باید ۱۱۲ هزار میلیارد تومان تسهیلات پرداخت می‌کرد که با تلاش شبکه بانکی و پیگیری‌های مستمر بانک مرکزی تاکنون حدود 126.1همت تسهیلات در این بخش به متقاضیان پرداخت شده است». کاهش 14 درصدی وام‌های ازدواجبا وجود این، براساس گزارش روابط عمومی بانک مرکزی سال گذشته تا 24 آذر به 720 هزار نفر تسهیلات ازدواج پرداخت شده و طبق اظهارات این مدیر اداره اعتبارات بانک مرکزی امسال تا پایان آذرماه فقط 618 هزار نفر وام ازدواج دریافت کرده‌اند. این یعنی بانک‌ها تا پایان آذرماه 1402، نسبت به مدت مشابه سال گذشته بیش از 102 هزار فقره کمتر وام ازدواج داده‌اند. این موضوع نشان می‌دهد عملکرد بانک‌ مرکزی نه تنها در این زمینه بهبود نیافته بلکه از نظر تعداد تسهیلات پرداختی با کاهش  14 درصدی مواجه شده است.این در حالی است که بر مبنای گزارش بانک مرکزی، تا پایان آذرماه سال قبل، رقم موجودی حساب‌های پس انداز و جاری قرض الحسنه نظام بانکی به عنوان منابع قانونی تسهیلات ازدواج، 1724 هزارمیلیارد تومان بوده و میزان این منابع تا پایان شهریور امسال،  به 2250 هزار میلیارد تومان رسیده است. یعنی امسال با وجود افزایش بیش از 500 هزار میلیارد تومانی موجودی منابع اصلی وام ازدواج، بانک‌ها فقط حدود 33 هزار میلیارد تومان بیش از 1401 به جوانان تسهیلات ازدواج پرداخت کرده‌اند. زیرا سال قبل تا  روز 24 آذر، 93 هزار میلیارد تومان وام ازدواج پرداخت شده و این آمار تا پایان آذرماه امسال 126 هزارمیلیارد تومان اعلام شده است. همچنین اگر طبق داده مرکز آمار نرخ تورم تا آبان 1402، 45 درصد لحاظ شود، بانک‌ها به فرض ثابت ماندن مبلغ وام ازدواج باید لااقل بیش از 135 هزارمیلیارد تومان ، پرداخت می‌کردند.بنابراین، با وجود تاکید دولت سیزدهم بر ضرورت پرداخت فوری تسهیلات قرض الحسنه ازدواج، کارنامه بانک مرکزی در این زمینه قابلیت دفاع ندارد و بررسی پژوهشگران این حوزه نشان می‌دهد گزاره مدیران بانک مرکزی درباره کمبود منابع بانکی برای پرداخت فوری وام ازدواج، غیردقیق و فریبنده است.