اعتماد/متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و بازنشر آن در کم خبر به معنای تاییدش نیست
محمدحسین لطفالهی| خروج نیروهای نظامی روسیه از برخی شهرهای شرقی اوکراین و ادعای نیروهای اوکراینی مبنی بر کارآمد بودن ضد حمله و آزادسازی بخشهایی از مناطق اشغال شده، در حالی مطرح میشود که تحلیلگران غربی این مجموعه اتفاقات را به عنوان «نشانهای از تغییر آینده جنگ» ارزیابی میکنند، اما مسکو تاکید دارد که عقبنشینی نیروهای نظامی روسیه تاکتیکی و به منظور آمادهسازی شرایط برای حمله دوباره به شهرهای اوکراینی است.ارتش اوکراین در روزهای شنبه و یکشنبه توانست پیشرویهای قابل توجهی در میدان جنگ داشته باشد. عمده این پیشرویها در منطقه خارکییف واقع در شمال شرق اوکراین بود و در حالی که درگیریها در این منطقه همچنان ادامه دارد، روسیه در حال عقبنشینی از برخی شهرهای مهم در این منطقه است. وزارت دفاع بریتانیا در گزارش روزانه خود پیرامون وضعیت جبهههای جنگ در اوکراین نوشته است که درگیری در اطراف دو شهر استراتژیک کوپیانسک و ایزیوم همچنان ادامه دارد.نیویورکتایمز به استناد عکسهای ماهوارهای پیشروی اوکراینیها در روزهای 10 و 11 سپتامبر را در شرق - نزدیک به 50 کیلومتر - تخمین میزند. به نوشته این روزنامه، پیشروی نیروهای اوکراینی که برای سربازان روسی «غافلگیرکننده» بوده باعث شده است که روسها در خطر محاصره شدن قرار بگیرند و تلاش کنند نیروهای خود را از منطقه بیرون ببرند. اوکراینیها همزمان با تلاش برای بازپسگیری ایزیوم، در شمال منطقه خارکییف نیز در پی تدارک عملیاتی به منظور آزادسازی کوپیانسک هستند. آزادسازی کوپیانسک از اینرو برای نیروهای اوکراینی حایز اهمیت است که خطوط تدارکاتی نیروهای مسلح روسیه در منطقه دونباس از این شهر عبور میکند.
انستیتو مطالعات جنگ مستقر در واشنگتن پیشبینی کرده است که ارتش اوکراین میتواند طی 48 ساعت آینده و تا پیش از روز چهارشنبه ایزیوم را پس بگیرد. این موسسه در گزارش روز 11 سپتامبر خود در توصیف وضعیت جبهه شرقی در اوکراین مینویسد: «آزادسازی ایزیوم مهمترین دستاورد نظامی اوکراین از زمان پیروزی در نبرد کییف در ماه مارس خواهد بود. این پیشروی وضعیت نیروهای روس در جبهه شرقی را تضعیف میکند.»وزارت دفاع روسیه روز یکشنبه در بیانیهای عقبنشینی نیروهای این کشور از مواضع متعددی در سراسر منطقه خارکییف را تایید کرد. در بیانیه وزارت دفاع روسیه آمده است: «در راستای دستیابی به اهداف عملیات نظامی ویژه، تصمیمی برای تجدید قوای نیروها در مناطق بالاکلیا و ایزیوم برای تقویت تلاشها به سوی دونتسک اتخاذ شده است.» وزارت دفاع روسیه اضافه کرد: «نیروهایی که در منطقه مستقر شدهاند طی سه روز گذشته در مناطق جمهوری خلق دونتسک مستقر شدهاند.»
انستیتو مطالعات جنگ ادعای روسها در خصوص استفاده از واژه «تجدید قوا» به جای «عقبنشینی» را مشابه ادعاهای مسکو در زمان عقبنشینی از کییف توصیف کرده و آن را واقعی نمیداند.ولودیمیر زلنسکی، رییسجمهور اوکراین روز گذشته در یک سخنرانی تلویزیونی گفت: «در روزهای اخیر ما بهترین روی روسها را میبینیم؛ پشتسرشان را. در اوکراین هیچ جایی برای اشغالگران وجود ندارد.»برخلاف پیشرفتهای جدی اوکراین در جبهه شرقی، پیشروی آنها در جنوب محدود و کند بوده است. هدف اصلی نیروهای اوکراینی در جنوب آزادسازی شهر خرسون - تنها مرکز استانی که از ابتدای جنگ روسها موفق به تصرف آن شدهاند - عنوان شده اما تاکنون پیشروی اوکراینیها در راستای دستیابی به این هدف قابل توجه نبوده است.عملیات ایذایی در جنوب؟روزنامه گاردین در گزارشی اختصاصی نوشته است که کارزار تبلیغاتی گستردهای که پیرامون تصمیم ارتش اوکراین برای انجام یک ضدحمله بزرگ در جنوب این کشور بخشی از یک کارزار ضداطلاعاتی بوده تا توجه نیروهای روسیه را از شرق به سوی جنوب معطوف کند. تاراس برزووتس، تحلیلگر مسائل امنیت ملی اوکراین به این روزنامه میگوید: «این کارزار موفق شد روسیه را قانع کند که ضدحمله بزرگ در جنوب اتفاق خواهد افتاد. آنها نیرو و تجهیزات زیادی را از شرق به جنوب منتقل کردند و ناگهان با یک ضدحمله بزرگ در شرق روبهرو شدند. همین امر ترس و عقبنشینی آنها را باعث شد.» یک منبع نظامی به گاردین گفته است که یک بخش اصلی این کارزار جلوگیری از درز اطلاعات در خصوص آمادهسازی نیروها برای ضدحمله در شرق است که نتایج نشان از موفق بودن این تلاش دارد.جنگ پلها در اطراف خرسوندر جبهه جنوب، هر چند پیشروی اوکراینیها بسیار محدود (آزادسازی چند روستای کوچک) و کند بوده اما شیوه جنگ در این منطقه برای بسیاری از تحلیلگران جالب توجه است. اندرو کرامر، خبرنگار امریکایی مستقر در این منطقه در توصیف آن نوشته است که روسها برای جلوگیری از پیشروی نیروهای اوکراینی پلهای مواصلاتی را خراب میکنند، اوکراینیها برای ادامه پیشروی در کمتر از یک روز پلهای موقت میسازند و بعد اوکراینیها برای جلوگیری از عقبنشینی، ممانعت از رسیدن تدارکات و همچنین محاصره روسها، پلهای پشت سر آنان را هدف قرار میدهند و روسها تلاش میکند که پل بسازند. به نوشته او، این مساله در منطقه خرسون و طی ضدحمله اخیر اوکراین بارها و بارها تکرار شده است.پایان جنگ؟ شاید وقتی دیگرولودیمیر زلنسکی، رییسجمهوری اوکراین طی نشست سالانه «استراتژی اروپایی یالتا» (YES) عنوان داشت: «ما میخواهیم به جنگ خاتمه دهیم، اما توانایی و شرایط ما تغییر کرده است. مردم ما نمیخواهند با تروریستها مذاکره کنند. گرچه برخی میتوانند با تروریستها ارتباط برقرار کنند، زیرا دستکم آنها میدانند که این تروریستها چه میخواهند.» وی مدعی شد که هیچ اطمینانی وجود ندارد که طرف روسی به وعدههایی که میدهد، عمل خواهد کرد. زلنسکی افزود: «من فکر میکنم آنها به وعدههایشان عمل نخواهند کرد. هیچکس باور ندارد که آنها به وعدههایشان عمل خواهند کرد.» رییسجمهوری اوکراین در ادامه توضیح داد: «جهت راهاندازی ارتباط دیپلماتیک با روسیه، رهبران این کشور باید عزم سیاسی خودشان را نشان دهند. آنها باید رفتار کردن مانند تروریستها را متوقف کنند. آنها باید نشان دهند که آماده برگرداندن سرزمینی هستند که متعلق به آنها نیست. سپس ما میتوانیم در خصوص مسائلی گفتوگو کنیم که ممکن است منجر به اقدامات دیپلماتیک مشخصی شود.»همزمان ایالات متحده و کشورهای غربی نیز به حمایت از اوکراین برای ادامه جنگ ادامه میدهند. معاون وزیر دفاع اوکراین روز یکشنبه اعلام کرد که کشورش منتظر یک محموله دیگر چند میلیون دلاری از مهمات سامانه راکتی «هایمارس» امریکاست. به گزارش اسپوتنیک، در بسته کمکهای نظامی جدید امریکا برای اوکراین که روز پنجشنبه با ارزش ۶۷۵ میلیون دلار اعلام شد، مهمات سامانه هایمارس هم به چشم میخورد. پنتاگون اعلام کرد که این بیستمین باری است که امریکا از ماه آگوست ۲۰۲۱، ذخیره انبارهای خود را برای کمک به این کشور اروپای شرقی کاهش میدهد. اولکسی رزنیکوف، معاون وزیر دفاع اوکراین پس از یک نشست در پایگاه رامشتاین امریکا در آلمان گفت: در پایان دیدارمان یک بسته کمکی جدید با قیمت ۶۷۵ میلیون دلار اعلام شد. این بسته شامل مهمات حیاتی سامانه هایمارس میشود. هایمارس میتواند سامانههای راکتی چندگانه هدایتشونده (GMLRS) را شلیک کند که برد آن تا ۸۰ کیلومتر میرسد. یک موشک تاکتیکی آرمی (ATACMS) با برد ۳۰۰ کیلومتر هم از هایمارس شلیک میشود. امریکا به اوکراین موشکهای GMLRS را داده، اما کییف اصرار دارد که به ATACMS مجهز شود. از آغاز حمله روسیه به اوکراین در ۲۴ فوریه، امریکا حدود ۱۵.۲ میلیارد دلار بودجه نظامی در اختیار اوکراین قرار داده است.