انتخاب/متن پیش رو در انتخاب منتشر شده و بازنشر آن در کم خبر به معنای تاییدش نیست

یک تحلیلگر مسائل بین‌الملل درباره اینکه درصورت موکول شدن توافق احیای برجام به آبان ماه، چه قدر شرایط را برای ایران دشوارتر خواهد کرد، می‌گوید که اگر جمهوری‌خواهان پیروز انتخابات میان دوره‌ای کنگره باشند، که تا الان هم شواهد این را نشان می‌دهد، باعث خواهد شد که در عرصه سیاسی هم فعال‌تر شوند و از سوی دیگر هم نقشی که ترامپ در پیروزی برخی جمهوری‌خواهان در انتخابات میان‌دوره‌ای داشته است، باعث خواهد شد که نقش جناح طرفدار ترامپ در حزب جمهوری‌خواه تقویت شود.رحمن قهرمانپور در گفت و گو با «انتخاب» درباره امکان صدور قطعنامه علیه ایران، در نشست آتی شورای حکام، گفت: «با توجه به بیاینه‌ای که سه کشور اروپایی صادر کردند، قدری احتمال صدور بیانیه بیشتر شده است. هرچند ممکن است این بیانیه خیلی تند نباشد ولی به نظر می‌رسد که بلوک امریکا، اروپا و کشورهای طرفدار آن‌ها سعی خواهند کرد که در صورت امکان یا بیانیه دهند یا بدون اجماع از ایران بخواهند که با آژانس همکاری کند. این بیانیه سه کشور اروپایی نشان می‌دهد که عزم آنان برای اعمال فشار بر ایران در شورای حکام جدی است.»قهرمانپور در پاسخ به اینکه چه قدر خواسته ایران مبنی بر اینکه پرونده آژانس تا مرحله "روز تایید" مختومه شود، امکان‌پذیر است، عنوان کرد: «ایران نخواسته که پرونده آژانس مختومه شود. ما یک سری مسائل پادمانی داریم؛ هر کشوری که پیمان NPT را امضا کرده است، به موازت آن یک توافق جامع پادمان را با آژانس امضا می‌کند که درمورد بررسی فعالیت‌های هسته‌ای خود است. در واقع بحث بازرسی همیشه مطرح است. بنابراین ایران خواهان بسته شدن موضوعات پادمانی نیست بلکه خواهان بسته شدن موضوعات مورد اختلاف پادمانی است.»این پژوهشگر روابط بین‌الملل افزود: «ایران صدها مسئله پادمانی با آژانش دارد ولی در حال حاضر چهار مورد آن‌ها محل اختلاف است. مسئله این است که ایران می‌گوید این موضوعات پادمانی مورد اختلاف یا به تعبیر آژانس، مهم‌ترین موضوعات پادمانی، باید قبل از اجرایی شدن برجام بسته شود. دلیل ایران برای این خواسته خود این است که می‌گوید، اگر توضیح دهیم و حتی آژانس هم قانع شود، به همینجا ختم نمی‌شود و آن‌ها دوباره مکان‌های جدید را هم مطرح خواهند کرد. به همین دلیل ایران خواهان این است که کل این مسئله، همچون موضوع PMD که در زمان برجام اولیه با توافق ایران و امریکا توسط آژانس حل شد، بسته شود. بر این اساس ایران می‌گوید که این بار هم این موضوع قابل حل است.»وی در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه چرا ایران در بحث آژانس، رویکرد برجام 2015 را دنبال نمی‌کند، گفت: «به هر حال در آن زمان شرایط بین‌المللی و منطقه‌ای فرق می‌کرد و مثل الان نبود. تجربه‌ای هم که اکنون در مورد برجام وجود دارد، آن زمان وجود نداشت. به بیانی دیگر در حال حاضر میزان بی‌اعتمادی بین دو طرف، مخصوصا بی‌اعتمادی ایران به امریکا، بیشتر از سال 2015 است؛ چراکه ایران شاهد خروج ترامپ از برجام و تشدید تحریم‌ها بوده است. افزون بر این در سال 2015 امریکا هنوز در سطح منطقه‌ای حضور نظامی جدی داشت و دولت اوباما علیرغم مخالفت اسرائیل، عربستان و امارات، با ایران توافق هسته‌ای انجام داد. از طرف دیگر در سطح بین‌المللی هم 2015 سالی بود که دولت اوباما برسرکار بود و مسئله چرخش به آسیا و مهار چین تازه مطرح شده بود. یعنی آن زمان امریکا می‌خواست بار خود را در خاورمیانه کمتر کند و به سمت چین برود.»قهرمانپور ادامه داد: «با این تفاصیل شرایط کنونی متفاوت‌تر از سال 2015 شده است؛ از جمله اینکه حضور نظامی امریکا در منطقه کمتر شده، بی‌اعتمادی بین امریکا و روسیه و امریکا و چین و همچنین رقابت میان امریکا و چین در آسیا هم تشدید شده است. بنابراین بستر حاکم در برجام و نگاه امریکا و حتی خود ایران به برجام، نسبت به سال 2015 تفاوت‌های زیادی کرده است.»این کارشناس سیاست خارجی همچنین در پاسخ به این سوال که درصورت موکول شدن توافق احیای برجام به بعد از انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره امریکا، شرایط برای ایران بهتر خواهد شد یا دشوارتر، گفت: «به هر حال اگر جمهوری‌خواهان پیروز انتخابات میان دوره‌ای کنگره باشند، که تا الان هم شواهد این را نشان می‌دهد، باعث خواهد شد که در عرصه سیاسی هم فعال‌تر شوند، امیدشان برای پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری 2024 زیادتر می‌شود و از سوی دیگر هم بسیاری از جمهوری‌خواهان می‌دانند که پیروزی‌شان در انتخابات میاندوره‌ای کنگره، مدیون تلاش‌های ترامپ است. همچنین نقشی که ترامپ در پیروزی برخی جمهوری‌خواهان در انتخابات میان‌دوره‌ای داشته است، باعث خواهد شد که نقش جناح طرفدار ترامپ در حزب جمهوری‌خواه تقویت شود و آن جمهوری‌خواهان سنتی که میانه‌روتر هستند، به نوعی تضعیف شوند. در نتیجه توازنی که اکنون ما در جناح جمهوری‌خواه داریم را نخواهیم داشت. بدین معنا جناح ترامپ قوی‌تر خواهد شد.»قهرمانپور در ادامه تاکید کرد: «این امر را هم باید در نظر داشت که ترامپ مسئله مخالفت با ایران و برجام را به نوعی تبدیل به مسئله هویتی برای خود کرده است و پمپئو هم به صراحت گفت که ما کاری خواهیم کرد که اگر برجام هم احیا شود، عملا فایده‌ای نداشته باشد. یعنی سیاست زمین سوخته‌ای که ترامپ درمورد برجام ایجاد می‌کرد، ممکن است بعد از پیروزی جمهوری‌خواهان در انتخابات میان دوره‌ای کنگره، بازهم در دستور کار آن‌ها قرار گیرد. بنابراین شرایط سخت‌تر خواهد شد.»