صبح نو/متن پیش رو در صبح نو منتشر شده و انتشار آن در کم خبر به معنای تایید تمام یا بخشی از آن نیست جشنواره جهانی فیلم ونیز یکی از قدیمی‌ترین و موثرترین رویدادهای سینمایی در دنیاست که هر سال در شهر زیبای ونیز ایتالیا برگزار می‌شود و جایزه آن شیرطلایی نام دارد. این جشنواره در کنار جشنواره‌های دیگری مانند جشنواره فیلم کن و جشنواره فیلم برلین از مهم‌ترین جشنواره‌های فیلم در اروپا محسوب می‌شود. ایرانیان در طول سال‌ها نشان داده‌اند که رابطه خوبی با جشنواره ونیز دارند و هر سال چند فیلمساز ایرانی در آن شرکت کرده و جوایز مهمی نیز از این جشنواره به دست آورده‌اند. امسال نیز سه فیلمساز و هنرمند ایرانی موفق به دریافت جوایز معتبری از این جشنواره شدند. جعفر پناهی جایزه ویژه هیات‌داوران برای فیلم «خرس نیست»، هومن سیدی جایزه بهترین فیلم در بخش افق‌های ونیز برای فیلم «جنگ جهانی سوم» و محسن تنابنده نیز جایزه بهترین بازیگر مرد از همین بخش را بازی در فیلم هومن سیدی را به دست آوردند. به بهانه موفقیت سینماگران ایرانی در جشنواره ونیز 2022 به معرفی این جشنواره و تاریخچه حضور فیلمسازان ایرانی در آن می‌پردازیم. اولین جایزه بین‌المللی تاریخ سینمای ایران ابراهیم گلستان اولین فیلمسازی است که نخستین جایزه بین‌المللی تاریخ سینمای ایران را به دست آورده و مدال برنز را از جشنواره دریافت کرده است. به گزارش بلاگ نماوا، اولین حضور ایران اما در لیدو به سال1337 و فیلم کوتاه «مینیاتورهای ایرانی» به کارگردانی مصطفی فرزانه برمی‌گردد. گلستان با فیلم «یک آتش» در سال1340 موفق شد مدال برنز را دریافت کند. او در سال۱۳۴۱ نیز با دو فیلم «خراب‌آباد» (ما آدمیم) و «موج، مرجان، خارا» که دومی را با همکاری آلن پندری کارگردانی کرد، در ونیز حضور داشت و برای فیلم دوم بار دیگر برنده مدال برنز جشنواره شد. گلستان در ۱۳۴۳ با «مارلیک» جایزه شیر سن‌مارکو بهترین فیلم جغرافیایی، مردم‌شناسی و فولکلور را دریافت کرد و یک‌بار دیگر در ۱۳۴۵ با «خرمن و بذر» در بخش فیلم‌های کوتاه ونیز حضور پیدا کرد. «گاو»، پدیده جشنواره ونیز«گاو» به کارگردانی داریوش مهرجویی در۱۳۵۰ در بخش خارج از مسابقه ونیز به نمایش درآمد و به پدیده آن سال جشنواره تبدیل و موفق شد جایزه فیپرشی (فدراسیون بین‌المللی منتقدان سینما) را نیز آن خود کند. حضور 14فیلم همزمان ۱۳۵۱، سالی پربار برای سینمای ایران در جشنواره فیلم ونیز بود و ۱۴فیلم «آرامش در حضور دیگران» ناصر تقوایی، «بیتا» هژیر داریوش، «پستچی» داریوش مهرجویی، «رگبار» بهرام بیضایی، «چشمه» آربی آوانسیان، «بامداد جدی» احمد فاروقی قاجار، «اربعین» ناصر تقوایی، «رقص رونما» هوشنگ شفتی، «رقص‌های محلی بجنوردی» سهراب شهیدثالث، «جن» بهرام‌ری‌پور، «نان و کوچه» عباس کیارستمی، «رهایی» ناصر تقوایی، «ادیان در ایران» منوچهر طیاب و «باد جن» ناصر تقوایی در بخش‌های مختلف به نمایش درآمدند. «طبیعت بی‌جان» به کارگردانی سهراب شهیدثالث در۱۳۵۴ در جشنواره ونیز نمایش داده شد و این آخرین حضور سینمای ایران در این رویداد سینمایی مهم در سال‌های پیش از انقلاب بود. بازگشت دوباره سینمای ایران در۱۳۶۴ با «دونده» به کارگردانی امیر نادری که در بخش خارج از مسابقه جشنواره ونیز روی پرده رفت، پس از ۱۰سال غیبت به لیدو برگشت. 6سال بعد در ۱۳۷۰، «گروهبان» ساخته مسعود کیمیایی در بخش خارج از مسابقه نمایش داده شد و نادری در ۱۳۷۲ در دومین حضور خود در ونیز، «منهتن از روی شماره» را به‌عنوان فیلمی تولید آمریکا در بخش «پنجره‌های رو به تصاویر» به نمایش گذاشت. اولین سینماگر ایرانی روی صندلی داوری در پنجاه‌ودومین دوره جشنواره فیلم ونیز، عباس کیارستمی به‌عنوان نخستین سینماگر ایرانی رو صندلی داوری بخش رسمی نشست. در آن دوره فیلم «دت یعنی دختر» به کارگردانی ابوالفضل جلیلی در این بخش به نمایش درآمد و برنده دو جایزه اوزله طلایی و جایزه یونیسف شد.   تداوم حضور سینمای ایران تا پایان دهه۱۳۷۰ نیز هر سال در جشنواره ونیز حاضر بود؛ «یک داستان واقعی» ابوالفضل جلیلی در ۱۳۷۵ در بخش مسابقه به نمایش درآمد. «فصل پنجم» رفیع پیتز در۱۳۷۶ و در پنجاهمین دوره جشنواره در بخش هفته منتقدان روی پرده رفت. محسن مخملباف در۱۳۷۷ با «سکوت» در بخش مسابقه حضور داشت و فیلم او برنده سه جایزه مدال طلای سنای ایتالیا، جایزه سینمای آینده بهترین فیلم رابطه انسان و طبیعت و تقدیرنامه جایزه سرجو ترازاتی شد.در ۱۳۷۸، عباس کیارستمی ۲۷سال بعد از نمایش فیلم کوتاه «نان و کوچه» در ونیز، با «باد ما را خواهد برد» در بخش مسابقه اصلی ونیز رقابت کرد و برنده جایزه بزرگ هیات‌داوران شد. این فیلم جایزه فیپرشی و جایزه هیات‌داوران جوان را نیز به خود اختصاص داد. در آن دوره «باران و بومی» ساخته رخشان بنی‌اعتماد نیز در بخش سرزمین‌های جدید روی پرده رفت.و بالاخره شیر طلایی برای سینمای ایران در سال۱۳۷۹ در پنجاه‌وهفتمین دوره جشنواره، بزرگ‌ترین موفقیت سینمای ایران در ونیز رقم خورد. جعفر پناهی با فیلم «دایره» جایزه شیر طلایی بهترین فیلم جشنواره را برای سینمای ایران به ارمغان آورد و فیلم او پنج جایزه دیگر نیز دریافت کرد: جایزه فیپرشی، جایزه یونیسف، تقدیرنامه کلیسای جهانی، جایزه بهترین بازیگر زن برای مجموعه بازیگران زن فیلم از طرف سندیکای ملی نویسندگان سینمایی ایتالیا و جایزه سرجو ترازاتی.در آن سال، مرضیه مشکینی با «روزی که زن شدم»، اولین ساخته خود در هفته منتقدان حضور داشت و سه جایزه سینمای آینده برای بهترین فیلم اول، جایزه یونسکو و جایزه ایسوما را گرفت. فیلم‌های «تست دموکراسی» محسن مخملباف، «دختر دایی گمشده» داریوش مهرجویی و «چگونه سمیرا تخته‌سیاه را ساخت» میثم مخملباف در بخش سرزمین‌های جدید به نمایش درآمدند. ونیز در دهه 1380در اولین سال دهه۱۳۸۰، «رأی مخفی» به کارگردانی بابک پیامی در بخش مسابقه بین‌الملل پنجاه‌وهشتمین دوره ونیز رقابت کرد و برنده پنج جایزه سینمای آینده برای بهترین کارگردان، جایزه نتپک، جایزه یونیسف، جایزه کلیسای جهانی و جایزه پازینتی شد.هفت فیلم بلند و کوتاه ایرانی در۱۳۸۱ در ونیز به نمایش درآمدند. منیژه حکمت با «زندان زنان»، اولین فیلم خود در بخش افق‌های ونیز، دومین بخش مسابقه جشنواره حضور داشت و ناصر رفایی نیز با فیلم اول خود، «امتحان» در هفته منتقدان شرکت کرد. سمیرا مخملباف با «خدا ساختن تخریب» که بخشی از مجموعه فیلم «۱۱.۰۹.۰۱» یا همان «یازده سپتامبر» بود، مهرداد فرید با فیلم کوتاه «بچه‌های افغان»، فریبرز کامکاری با فیلم بلند «نوار خالی»، حسین طاهری با فیلم کوتاه «مرغ» و سامان سالور با فیلم کوتاه «باد گیسوانت را شانه خواهد زد» به ونیز رفتند و سمیرا مخملباف با ۱۰کارگردان دیگر فیلم «یازده‌سپتامبر» جایزه یونسکو را دریافت کرد.فیلم‌های «ابجد» ابوالفضل جلیلی، «لذت دیوانگی» حنا مخملباف، «سکوت بین دو فکر» بابک پیامی و «پابرهنه تا هرات» مجید مجیدی در ۱۳۸۲ در شصتمین دوره جشنواره فیلم ونیز به نمایش درآمدند. در ۱۳۸۳، «سگ‌های ولگرد» مرضیه مشکینی در بخش مسابقه و «بیست انگشت» مانیا اکبری، «ساکنین سرزمین سکوت» سامان سالور و فیلم کوتاه «همسفر خاموش» الهام حسین‌زاده در بخش‌های دیگر جشنواره به نمایش درآمدند و «سگ‌های ولگرد» جایزه باز و «بیست انگشت» جایزه سینمای دیجیتالی را دریافت کردند.یک سال بعد، «یادداشت بر زمین»، اولین ساخته علی‌محمد قاسمی در بخش هفته منتقدان و «مرد گاریچی»، دومین فیلم بلند رامین بحرانی به‌عنوان محصول آمریکا در شصت‌ودومین دوره جشنواره ونیز روی پرده رفتند. در سال۱۳۸۵ تنها نماینده سینمای ایران در جشنواره «باز هم سیب می‌خوای» به کارگردانی بایرام فضلی بود که در بخش خارج از مسابقه نمایش داده شد.شصت‌وچهارمین دوره جشنواره ونیز در ۱۳۸۶ بدون نمایش هیچ فیلمی از ایران برگزار شد. یک‌سال بعد و در شهریور۱۳۸۷، امیر نادری فیلم آمریکایی «وگاس: بر اساس یک داستان واقعی» را در بخش مسابقه اصلی داشت و «شیرین» ساخته عباس کیارستمی در بخش خارج از مسابقه نمایش داده شد. رامین بحرانی نیز با فیلم آمریکایی «بدرود سولو» در بخش خارج از مسابقه حضور داشت. ضمن اینکه «خستگی» به کارگردانی بهمن معتمدیان در بخش افق‌ها رقابت کرد. در آن دوره جایزه «افتخار فیلمساز ژژر لوکولتر» به عباس کیارستمی، جایزه فیپرشی بهترین فیلم بخش‌های افق‌ها و هفته منتقدان به «بدرود سولو» و جایزه بهترین فیلم سینمای آینده و تقدیرنامه هیات داوری کلیسای جهانی به «وگاس: براساس یک داستان واقعی» و جایزه بریان به «خستگی» اعطا شد.فیلم آلمانی «زنان بدون مردان» به کارگردانی شیرین نشاط در۱۳۸۸ در شصت‌وششمین جشنواره فیلم ونیز در بخش مسابقه اصلی رقابت کرد و برنده جایزه شیر نقره‌ای بهترین کارگردانی و جایزه یونیسف شد. رامین بحرانی یکی از داوران جایزه فیلم اول آن دوره جشنواره بود، ضمن اینکه فیلم کوتاه «کیسه پلاستیکی» ساخته او به‌عنوان یک تولید آمریکایی در بخش خارج از مسابقه به نمایش درآمد. «تهرون» به کارگردانی نادر تکمیل همایون در بخش هفته منتقدان نمایش داده شد و جایزه بهترین فیلم این بخش را دریافت کرد. در سال ۱۳۸۹، فیلم کوتاه «آکوردئون» به کارگردانی جعفر پناهی تنها نماینده سینمای ایران در شصت‌وهفتمین دوره جشنواره ونیز بود و برنده جایزه لینا مانیاکاپره شد.فیلم‌های ایرانی در ونیز در دهه1390در سال۱۳۹۰، «کات» ساخته امیر نادری به‌عنوان محصول ژاپن در بخش افق‌ها روی پرده رفت. «این یک فیلم نیست» ساخته مشترک جعفر پناهی و مجتبی میرطهماسب نیز در ونیز به نمایش درآمد. شصت‌ونهمین دوره جشنواره ونیز در ۱۳۹۱ اولین دوره جشنواره با مدیریت هنری آلبرتو باربرا بود. به گزارش بلاگ نماوا در آن سال، فیلم آمریکایی «به هر قیمت» ساخته رامین بحرانی در بخش مسابقه رقابت کرد و «خانه پدری» کیانوش عیاری در بخش افق‌ها به نمایش درآمد.هفتادمین دوره جشنواره فیلم ونیز درحالی شهریور ۱۳۹۲ برگزار شد که از 70سینماگر در سراسر جهان ازجمله عباس کیارستمی از ایران درخواست شده بود به مناسبت هفتادسالگی این رویداد فیلمی کوتاه بسازند. فیلم یک‌دقیقه و ۲۵ثانیه‌ای کیارستمی آن سال در ونیز به نمایش درآمد. شهرام مکری با «ماهی و گربه» در بخش افق‌های آن دوره ونیز حضور داشت و جایزه هیات‌داوران را برای نوآوری و خلاقیت دریافت کرد. حضور سینمای ایران در هفتادویکمین جشنواره ونیز با موفقیت بزرگ همراه بود. داوران بخش مسابقه بین‌الملل به ریاست الکساندر دپلا، آهنگساز فرانسوی جایزه بهترین فیلمنامه را به «قصه‌ها» ساخته رخشان بنی‌اعتماد اعطاکردن و رامین بحرانی، سینماگر ایرانی مقیم آمریکا با «۹۹ خانه» در ونیز حضور داشت و برنده دو جایزه کلیسای جهانی و ویتوریو ونتو شد. در آن دوره، «ملبورن»، اولین ساخته نیما جاویدی به‌عنوان فیلم افتتاحیه بخش هفته منتقدان روی پرده رفت. بهمن قبادی در فیلم «کلامی با خدا» ساخته ۹کارگردان مختلف، محصول مکزیک و آمریکا مشارکت داشت که در بخش خارج از مسابقه به نمایش درآمد. محسن مخملباف با «پرزیدنت» تولید مشترک گرجستان، فرانسه، انگلستان و آلمان در بخش افق‌ها حضور داشت. علی عسگری با «بچه» تولید مشترک ایران و ایتالیا در بخش فیلم‌های کوتاه جشنواره رقابت کرد. امیر نادری نیز فیلم مستند آمریکایی «میزانسن با آرتور پن» را در بخش کلاسیک‌های ونیز داشت. در ۱۳۹۴، «چهارشنبه ۱۹اردیبهشت»، اولین فیلم بلند سینمایی وحید جلیلوند در بخش افق‌های ونیز به نمایش درآمد و جایزه فیپرشی بهترین فیلم افق‌ها و هفته منتقدان بین‌المللی را گرفت و جایزه اینترفیلم تبلیغ گفت‌وگوی بین ادیان را نیز از آن خود کرد. هفتادوسومین دوره جشنواره فیلم ونیز درحالی ۱۰شهریور ۱۳۹۵ آغاز شد که آن دوره به عباس کیارستمی سینماگر فقید کشورمان که ۱۴تیر آن سال در ۷۶سالگی از دنیا رفت، تقدیم شد. فیلم «منو خونه ببر» و یکی از اپیزودهای «۲۴فریم» به همراه فیلم مستند «۷۶دقیقه و ۱۵ثانیه با عباس کیارستمی» ساخته سیف‌الله صمدیان در روز افتتاحیه جشنواره به نمایش درآمد و آلبرتو باربرا در سخنانی به ستایش عباس کیارستمی پرداخت.در آن دوره «مالاریا» به کارگردانی پرویز شهبازی در بخش افق‌ها رقابت کرد و «طبل» ساخته کیوان کریمی تولید مشترک ایران و فرانسه یکی از فیلم‌های هفته منتقدان جشنواره بود. امیر نادری جایزه «افتخار فیلمساز ژژر لوکولتر» را دریافت کرد و فیلم «کوه» تازه‌ترین ساخته او در بخش خارج از مسابقه لیدو نمایش داده ‌شد.بخش کلاسیک‌های ونیز با «شب‌های زاینده‌رود» محسن مخملباف افتتاح شد و فیلم مستند محصول ایتالیا فریبرز کامکاری با عنوان «آب و شکر: کارلو دی پالما، رنگ‌های زندگی» نیز به نمایش درآمد. جلیلوند و محمدزاده در ونیز 74در سال۱۳۹۶ و در هفتادوچهارمین دوره جشنواره ونیز، «بدون تاریخ، بدون امضا» از ایران در بخش افق‌های ونیز رقابت کرد و برنده دو جایزه بهترین کارگردان برای وحید جلیلوند و بهترین بازیگر مرد برای نوید محمد‌زاده شد. «ناپدید شدن» به کارگردانی علی عسگری، دیگر نماینده ایران در بخش افق‌ها بود. «آیه‌های فراموشی» به کارگردانی علیرضا خاتمی نیز که تولید مشترک فرانسه، آلمان، هلند و شیلی است، جایزه بهترین فیلمنامه را برد. شیرین نشاط نیز با فیلم «در جست‌وجوی‌ ام‌کلثوم» تولید مشترک آلمان، اتریش و ایتالیا در بخش روزهای ونیز شرکت کرد. این اولین حضور فیلمی از یک سینماگر ایرانی در این بخش جنبی بود. «همچنان که می‌مردم» به کارگردانی مصطفی سیاری در ۱۳۹۷ به‌عنوان یکی از ۱۹فیلم بخش افق‌ها در ونیز رقابت کرد. در آن سال، امیر نادری فیلم «چراغ جادو» را در بخش غیررقابتی داشت و رامین بحرانی نیز فیلم «رابطه خونی» را در این بخش به نمایش گذاشت. در سال ۱۳۹۸، «متری شیش و نیم» به کارگردانی سعید روستایی به‌عنوان تنها نماینده سینمای ایران در بخش افق‌های ونیز رقابت کرد اما موفق به دریافت جایزه نشد. کرونا و  ونیزهفتادوهفتمین جشنواره فیلم ونیز ۱۲ تا ۲۲شهریور ۱۳۹۹ برگزار شد و باتوجه‌به لغو جشنواره‌های مهم چون کن و ترایبکا در آن سال، اولین جشنواره فیلم بین‌المللی بزرگ بود که از زمان آغاز همه‌گیری کرونا به‌صورت فیزیکی برگزار شد. در آن دوره «خورشید» به کارگردانی مجید مجیدی از ایران یکی از ۱۸فیلم‌ بخش مسابقه بین‌الملل بود و برنده جایزه بهترین بازیگر مرد شد. «دشت خاموش» به کارگردانی احمد بهرامی نیز جایزه بهترین فیلم بخش افق‌ها را برد. «جنایت بی‌دقت» به کارگردانی شهرام مکری، دیگر نماینده ایران در بخش افق‌ها بود اما جشنواره را دست خالی ترک کرد.در ۱۴۰۰، سینمای ایران هیچ فیلمی در بخش مسابقه اصلی نداشت اما چند سینماگر ایرانی در بخش‌های دیگر جشنواره حضور داشتند. بخش تازه‌تاسیس «افق‌های اکسترا» با نمایش فیلم «سرزمین رؤیا» ساخته شیرین نشاط افتتاح شد. «زالاوا» ساخته ارسلان امیری در بخش هفته منتقدان به نمایش درآمد و برنده دو جایزه بهترین فیلم این بخش و جایزه فیپرشی بهترین فیلم بخش‌های جنبی ونیز شد. موفقیت سینمای ایران در ونیز 2022 سینمای ایران امسال دو فیلم «شب، داخلی، دیوار» وحید جلیلوند و «خرس نیست» جعفر پناهی را در بخش مسابقه اصلی هفتادونهمین جشنواره ونیز داشت. ضمن اینکه لیلا حاتمی، یکی از اعضای هیات این بخش به ریاست جولین مور، بازیگر آمریکایی است.«جنگ جهانی سوم» به کارگردانی هومن سیدی در بخش افق‌ها رقابت کرد و در بخش افق‌ها اکسترا نیز فیلم «بی‌رؤیا» ساخته آرین وزیردفتری روی پرده رفت. فیلم آذربایجانی «بانو» به تهیه‌کنندگی کتایون شهابی در بخش بینال کالج سینما نمایش داده شد و «تنها» به کارگردانی جعفر نجفی در بخش روزهای ونیز حضور داشت. ایران در این دوره فیلم «جنگ جهانی سوم» موفق شد دو جایزه بهترین فیلم بخش افق‌ها را برای هومن سیدی و بهترین بازیگر بخش افق‌ها را برای محسن تنابنده را به ارمغان بیاورد. جایزه ویژه هیات داوران نیز به جعفر پناهی برای فیلم «خرس نیست» تقدیم شد.