فرهیختگان/متن پیش رو در فرهیختگان منتشر شده و بازنشر آن در کم خبر به معنای تاییدش نیست

سیدمهدی طالبی| محمدابراهیم رئیسی امروز عازم نیویورک مقر سازمان ملل است. او قرار است طی چند روز آینده در مجمع عمومی سازمان ملل سخنرانی کند. گفته می‌شود تلاش اصلی رئیس‌جمهور ایران در این سفر بر تحقق «نظم عادلانه بین‌المللی از طریق چندجانبه گرایی اقتصادی» متمرکز است.عامل بنیادی بسیاری از اتفاقات مخرب جهان یکجانبه‌گرایی اقتصادی و تسلط دلار بر جهان است. آمریکا با چاپ دلار بی‌پشتوانه بودجه لازم برای جنگ‌افروزی و گسترش جهانی دستگاه نظامی‌اش را فراهم کرده و با تحریم کشورهای دیگر آنها را برای تسلیم شدن دربرابر تصمیماتش تضعیف می‌کند.از این رو «ایجاد نظام عادلانه بین‌المللی از طریق چندجانبه‌گرایی اقتصادی» شعار اصلی رئیس‌جمهور در نیویورک قرار گرفته است؛ موضوعی که در مقابل تحریم قرار داد.بااین‌حال فارغ از چنین ایده‌ای لازم است رئیس‌جمهور در دیگر بخش‌ها اشاراتی به موضوعات مهم جهانی و همچنین موضوعات مرتبط با ایران داشته باشد. سخنرانی او جایگاه مهمی در تنظیم سیاست کشورهای دیگر دربرابر ایران دارد و از این جهت اتفاقی با پیامدهای بلندمدت است. هرچند بسیاری از موضوعات قابل‌پیش‌بینی در سخنرانی رئیس‌جمهور مطرح خواهند شد اما رئیسی باید قادر باشد با شناخت موقعیت، با عبارات و روندی متناسب با شرایط در جهت اتخاذ مواضع تهران گام بردارد. در ادامه تلاش شده به‌صورت کوتاه ضمن اشاره به موضوعاتی که احتمالا در سخنرانی رئیس‌جمهور مطرح خواهند شد، نکاتی به وی پیشنهاد شود.  مسائل مهم جهانرئیس‌جمهور ایران باید در سخنرانی خود در سازمان ملل بتواند فارغ از مباحث مهم مرتبط با کشور، با شناسایی مهم‌ترین موضوعات جهانی، نظرات تهران درباره آنها را شفاف سازد. مزیت این موضوعات باعث می‌شود که رئیس‌جمهور نیازی به زمینه‌سازی طولانی برای تشریح اصل قضیه نداشته باشد و نظرات خود را در زمینه‌ای که برای جامعه جهانی قابل فهم‌تر است مطرح کند.1. جنگ در اوکراینبا حمله روسیه به ساختارهای ناتو در خاک اوکراین، این جنگ به یک معضل بزرگ جهانی تبدیل شد. مجمع عمومی سازمان ملل درحالی برگزار خواهد شد که تعداد روزهای آغاز جنگ از 200 عبور کرده است. جنگ اوکراین بیش از 10 میلیون آواره در داخل و خارج از این کشور داشته است و به گرانی انرژی و مواد غذایی دامن زده است.جنگ اوکراین به‌همراه پیامدهایش یکی از مهم‌ترین موضوعات نشست مجمع عمومی خواهد بود که رئیس‌جمهور ایران باید درباره آن مواضع کشور را به‌درستی بیان کند. تهران هرچند به‌طور رسمی بارها از جنگ و آلام آن برای غیرنظامیان ابراز انزجار کرده است اما معتقد است عامل اصلی راه‌اندازی این جنگ، کشورهای غربی هستند. تلاش این کشورها برای تبدیل اوکراین به پایگاهی علیه روسیه دلیل اصلی حمله مسکو به این کشور بود. پایان جنگ در اوکراین و آغاز گفت‌وگوهای صلح بدون توجه به چنین ریشه‌ای عملا امکان‌پذیر نیست زیرا مقصر دانستن یک جانبه روسیه که از سوی کشورهای غربی تبلیغ می‌شود، صرفا به گسترش جنگ منجر می‌شود.2. بازار انرژیالتهاب در بازار انرژی با جنگ اوکراین به اوج رسیده است اما این مساله فراتر از جنگ اوکراین دلایل دیگری نیز دارد. حتی پیش از جنگ اوکراین و در شرایطی که قیمت نفت به سطوح بالای 80 دلار رسیده بود، ایران همچنان به‌دلیل تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا قادر به صادرات کامل نفت و گاز خود نبود.رئیس‌جمهور ایران باید بر نقش آمریکا در افزایش قیمت انرژی اشاره کند. واشنگتن برای آنکه بتواند بازارهای انرژی ایران در حوزه نفت و بازارهای روسیه در حوزه گاز را تصاحب کند به ‌قیمت سخت‌ترکردن زندگی مردم جهان حتی مردم کشور خود، صادرات انرژی توسط تهران و مسکو را تحریم کرده است.3. تغییرات اقلیمیتغییرات آب‌وهوایی در سال‌های اخیر همواره بحث ثابت نشست‌های بین‌المللی بوده است به‌گونه‌ای که حتی خارج از چهارچوب‌های سازمان ملل نیز نشست‌های بزرگی برای بررسی و توافق برای مدیریت و کنترل تبعات آن برگزار شده است. به‌نظر می‌رسد اقدامات تقابل‌جویانه غرب در جهان عامل اصلی خارج‌شدن تغییرات اقلیمی از اولویت‌های اصلی است که باید در نشست مجمع عمومی شفاف شود.4. لزوم ساماندهی مهاجرانمهاجران به‌دلیل وقوع جنگ در سوریه و سپس لیبی منجر به یک معضل بزرگ جهانی شده‌اند. باید توجه داشت تسلیحات خارج‌شده از این دو جنگ نیز به بی‌ثباتی در محیط پیرامونی آنها منجر شد، به‌گونه‌ای که در سال 2014، داعش که شرق سوریه را دراختیار داشت در حمله‌ای موفق به اشغال یک‌سوم عراق شد. در لیبی نیز بروز جنگ باعث انتقال نیروها و تجهیزات به کشورهایی مانند مالی شده و جنبش‌های جدایی‌طلبی در آن را از قدرت برخوردار کرد. چنین مسائلی نیز به گسترش دوچندان بحران مهاجرت منجر شدند.رئیس‌جمهور با توجه به تبعات ویرانگر مهاجرت‌های ناشی از این بحران‌ها که مباحث مطرح جهانی هستند، باید با اشاره به جنگ در اوکراین از استانداردهای دوگانه موجود در ارتباط با سوریه انتقاد کند. لزوم توقف کارشکنی‌های طرف‌های بین‌المللی برای بازگشت آوارگان سوری نکته مهمی در این‌خصوص است.  مسائل مهم مرتبط با ایراندر کنار موضوعات بین‌المللی که به‌طور غیرمستقیم به ایران مربوط می‌شوند، در حوزه دوم، رئیس‌جمهور به آن‌دسته از موضوعاتی می‌پردازد که به‌طور مستقیم با کشور مرتبط هستند. با این‌حال در این حوزه نیز باید پرونده‌هایی مورد اشاره قرار گیرند که هرچند ایران در آنها تحت فشار قرار دارد اما به‌طور همزمان حوزه بازی‌اش نیز به‌شمار می‌روند.1. حمایت غرب از براندازانحضور رئیس‌جمهور ایران در نیویورک اغلب با میتینگ‌ها و تظاهرات مخالفان ایران از جمله سلطنت‌طلبان و منافقین همراه است. رئیس‌جمهور ایران باید بدون بزرگنمایی از چنین اقدامات خیابانی کم‌اثری، به توضیح دقیق شرایط بپردازد.رئیسی می‌تواند خطاب به حامیان این گروه‌های تروریستی که به آنها پناه داده‌اند بگوید نظام سلطنت در ایران به‌طور کامل با نظام مردمسالاری دینی جایگزین‌شده و کشور شاهد عقبگرد به ارتجاع نخواهد بود.از سوی دیگر جنایات سازمان منافقین علیه ایران مانند هزاران ترور صورت‌گرفته توسط این سازمان تشریح‌ شود و رئیس‌جمهور از حامیان غربی آنها به صراحت بخواهد حمایت از تروریست‌ها را متوقف کنند زیرا آنها نسبتی با مردم ایران ندارند.برخی از افرادی که گذران زندگی‌شان از طریق جذب بودجه‌های ضد‌ایرانی صورت ‌می‌گیرد، سفر رئیس‌جمهور به نیویورک را زمانی مناسب برای برجسته‌سازی خود جهت جذب بودجه می‌دانند. پس از یک دوره افزایش بودجه براندازان، به ‌دنبال سیاست فشار حداکثری به‌نظر می‌رسد با محدودشدن این سیاست، از میزان بودجه اختصاص‌یافته به براندازان نیز کاسته شده باشد. از این‌رو بخش‌هایی از آنان برای خودنمایی جهت باقی‌ماندن در چرخ بهره‌گیری از بودجه، احتمالا جایگاه ویژه‌ای برای سفر اخیر رئیس‌جمهور به نیویورک قائل‌بوده و به نمایش حداکثری توانایی‌های خود خواهند پرداخت.2. تاکید بر توانایی ساخت سلاح هسته‌ای و نبود اراده‌ای جهت تولید آنایران از سوی غرب متهم‌شده  که خواهان ساخت تسلیحات هسته‌ای است. یک راه مناسب برای زدودن این دیدگاه از افکار عمومی جهانی تاکید بر دسترسی ایران به فناوری ساخت سلاح ولی عدم‌اراده برای تولید آن است. این سخنان دو‌وجهی و از روی اقتدار باید به ذکر این نکته همراه باشد که ایران پس از گذشت دو دهه از پرونده هسته‌ای خود، هزینه چندبار هسته‌ای‌شدن را پرداخته اما با وجود توانایی به‌سمت آن گام‌برنداشته است.3. لزوم بازگشت آمریکا به برجامآمریکا به همراه تروئیکای اروپایی تلاش دارند ایران را عامل به سرانجام‌نرسیدن مذاکرات احیای برجام معرفی کنند. رئیس‌جمهور با اشاره مجدد و کامل به خروج آمریکا از برجام در سال 2018 باید تاکید کند بایدن نیز با وجود شعارهایش نه‌تنها تمایلی به بازگشت ندارد بلکه از ژست حضور در مذاکرات قصد دارد توافق را با ضربه‌ای دیگر مواجه سازد.رئیسی باید اشاره‌ای کوتاه به تاریخچه برجام نیز داشته باشد و روایتی از صبر یک‌ساله ایران در اجرای کامل برجام ارائه دهد. او باید برای کشورهای دیگر شفاف سازد ایران درحالی توافق را به‌طور کامل اجرا می‌کرد که آمریکا با نقض عهد درحال اجرای فشار حداکثری علیه ایران بود. از این‌رو تهران اهرم فشار دیگری جز تعدیل تعهدات‌هسته‌ای و توسعه برنامه هسته‌ای خود برای بازگرداندن آمریکا به توافق ندارد.4. تاکید بر لزوم رفع تحریم‌های ظالمانهتحریم‌های یکجانبه آمریکا علیه ایران با تضعیف توانایی‌های اقتصادی کشور باعث‌شده مردم تحت تنبیه واشنگتن قرار گیرند. در این شرایط حتی شرکت‌های دارویی به‌دلیل تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا قادر به ارائه دارو به ایران نیستند.اشاره به تحریم‌های ظالمانه و ضد حقوق بشری آمریکا باید جایگاهی مهم در سخنرانی رئیس‌جمهور داشته باشد زیرا برای جبهه داخلی ایران نیز روشنگر است.5. تقبیح شدید اشغالگری رژیم‌صهیونیستیرژیم‌صهیونیستی در سال‌های اخیر تلاش کرده است با فشارهای سنگین آمریکا از طریق فرآیند صلح ابراهیم، خود را صلح‌طلب معرفی کرده و روابطش را با دیکتاتوری‌های منطقه گسترش دهد. رئیس‌جمهور باید با برجسته‌ساختن اشغالگری رژیم‌صهیونیستی به قیام بومیان فلسطین حتی در سرزمین‌های 1948 اشاره کند؛ موضوعی که ضمن اشاره به اشغالگری ‌صهیونیست‌ها بر ناکام‌ماندن این رژیم برای تامین امنتیش تاکید دارد.6. تاکید بر مخاصمه‌جویی رژیم‌صهیونیستیرژیم‌صهیونیستی با ساخته‌وپرداخته‌کردن اتهاماتی علیه ایران تلاش دارد تهران را جنگ‌طلب معرفی کند درحالی که ایران هربار پس از تهدیدات این رژیم، تهدیداتی را متوجه تل‌آویو می‌کند.مقامات رژیم‌صهیونیستی درحالی که از تسلیحات هسته‌ای برخوردارند ایران را به تلاش برای ساخت چنین سلاح‌هایی متهم می‌کنند به‌گونه‌ای که حتی برخی از مقامات این رژیم مانند بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسبق این رژیم ایران را به استفاده از تسلیحات هسته‌ای تهدید کرده است. از سوی دیگر مقامات صهیونیست علنا به انجام ترور و خرابکاری در ایران اعتراف کرده‌اند.7. تاکید بر حق سرنوشت مردم فلسطینرئیس‌جمهور باید بار دیگر بر حق تعیین سرنوشت مردم فلسطین و داشتن کشور در سرزمین‌شان تاکیدکرده و به حق بازگشت فوری آوارگان فلسطینی به سرزمین مادری‌شان اشاره کند. ایران پیشتر نیز خواهان برگزاری همه‌پرسی از ساکنان بومی فلسطین برای تصمیم‌گیری درباره کشورشان شده بود.8. عبور از جهان تک‌قطبیبه‌دلیل خیزش مجدد قدرت‌های جهانی مانند چین و روسیه درکنار ظهور قدرت‌های منطقه‌ای جدید، دیگر نظام تک‌قطبی در جهان وجود ندارد. جهان از تک‌قطبی عبور کرده و تلاش قطبی که پیشتر بر جهان مسلط بوده برای زنده نگاه‌داشتن یاد آن دوران منجر به درگیری‌هایی در جهان می‌شود مانند آنچه در اوکراین درگرفته و آنچه در تایوان در آستانه رخ‌دادن است.