اعتماد/متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و بازنشر آن در کم خبر به معنای تاییدش نیست
سه هفته از اختلال گسترده در اینترنت میگذرد و حالا وزارت ارتباطات میگوید محدودیتهای ایجاد شده روی اینترنت بینالملل برداشته شده است. این وزارتخانه در پاسخی که به یکی از روزنامههای کشور ارسال کرده، میگوید: «محدودیتهایی که بنا به ملاحظات و دستور مراجع ذیصلاح، در روزهای گذشته و در بعضی ساعات روز در سطح بینالمللی ایجاد میشد، هماکنون برداشته شده است.» البته وزیر ارتباطات پیش از این عنوان کرده بود که برداشتن این محدودیتها در اختیار این وزارتخانه نیست و مرجع تصمیمگیری در این باره، جای دیگری است. با این حال، بررسیها نشان میدهد که فیلترینگ اپلیکیشنها و سرویسهای فیلتر شده همچنان برقرار است.هفدهم مهرماه عیسی زارعپور، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، اعلام کرده بود جز پلتفرمهای اینستاگرام و واتساپ، محدودیتهای اعمال شده برای اینترنت بینالملل و پلتفرمهای خارجی رفع شده است. همان روز نیز رسانههای مختلف از عدم رفع محدودیتهای ایجاد شده خبر دادند.دیروز وبسایت «زومیت» در این باره نوشت: «محدودیتها بهطور کامل رفع نشده و جز اینستاگرام و واتساپ، پلتفرمهای دیگری مانند لینکدین، اپاستور، گوگلپلی، وایبر و... نیز همچنان فیلتر بوده و بدون استفاده از VPN امکان دسترسی به آنها وجود ندارد. همچنین، خبر برداشته شدن محدودیتها در سطح اینترنت بینالملل در حالی مطرح شده است که روز ۲۳ مهر ۱۴۰۱، نیز از حدود ساعت ۱۰ صبح اینترنت بینالملل قطع شده بود و اکثر کاربران فقط به خدمات داخلی بر بستر شبکه ملی اطلاعات دسترسی داشتند.»
فعالان اقتصادی چقدر زیان دیدند؟وبسایت «نتبلاکس» ضرر و زیان هر روز قطع اینترنت یا اختلال کلی در دسترسی آزاد به شبکه جهانی اینترنت را 35 میلیون دلار اعلام کرده است. با این حساب، باید گفت که در این سه هفته، کسب و کارهای آنلاین نزدیک به یک میلیارد دلار زیان دیدهاند. البته وزیر امور اقتصادی و دارایی به تازگی لطماتی که در فضای مجازی به کسب و کارها و فعالان اقتصادی به دلیل اتفاقات هفتههای اخیر وارد شده قبول کرده و «وعده» داده که «حتما لطمات وارد شده به کسب و کارها باید ترمیم شود و دولت وظیفه خود میداند و مشخصا در مورد برخی بستههای حمایتی، دوستان دست به کار شدهاند، ویرایش اولیه صورت گرفته و به مراجع ارجاع شده و اگر مورد تصویب قرار گیرد ظرف روزهای آینده میتواند خبر خوبی برای فعالان اقتصادی باشد.»حمید حاجاسماعیلی، فعال بازار کار در این باره میگوید: « قطعا نبود اینترنت بسیاری از فعالیتها و کسب و کارهای آنلاین در کشور را دچار مشکل کرده است تا جایی که طبق برآوردها تنها در مدت زمان یک ماه گذشته دقیقا پس از قطع اینترنت و فیلتر شدن برخی شبکههای مجازی حدود ۳۵۰ هزار شغل آنلاین تعطیل شدهاند.» به گفته حاجاسماعیلی؛ خیلی از مشاغل در فضای مجازی شکل گرفتهاند و همین باعث کاهش هزینهها شده و بهرهوری در این بخشها افزایش یافته که نکته مهمتر این است با علایق جوانان، مشاغل جدید در این فضا ایجاد خواهد شد.وی تصریح داشت: با توجه به سرعت شکلگیری ایجاد شغل در فضای مجازی، به جای آمادهسازی زیرساختها، محدودیتها در خارج کردن شبکهها و اینترنت از خدمترسانی بیشتر شده که باعث آسیبهای فراوان به کسبوکارهای کوچک، متوسط و حتی بزرگ شده و تعطیلی کسب و کارها را به همراه داشت.وی گفت: با ادامه وضعیت قطعی اینترنت و فیلتر شدن شبکههای مجازی شغلهای زیادی تعطیل شدند و در نتیجه افزایش نرخ بیکاری را میتوان حاصل سیاست دولت دانست.
زیان اقتصادی قطع پیامکهاروز شنبه نیز اعلام شد که با دستور قضایی ارسال پیامک کسبوکاری از سامانههای تخصصی متوقف شده است. این اتفاق پس از هک برخی سایتهای پرمخاطب و ارسال پیامک از داشبوردهای آنها با موضوع اعتراضات انجام شده است. پیامک صرفا برای تبلیغات در استارتآپها کاربرد ندارد، بلکه نقش مهم آن در احراز هویت مشتریان جدید، ارسال کد ورود، ثبتنام و... است. برای سادهتر شدن موضوع وقتی شما میخواهید وارد سایتی مانند آنتن شوید و یک بازی فوتبال را ببینید شماره موبایلتان را وارد میکنید، کدی به شکل پیامکی به شما ارسال میشود، کد را وارد میکنید و سایت هویت شما را تایید و اجازه دسترسی به محتوای مورد نظرتان و ادامه گشتن در وبسایت را صادر میکند.یا شما از یک سایت خرید اینترنتی انجام میدهید و بلافاصله پیامک به شما میرسد که خرید شما نهایی شد و در فلان تاریخ میتوانید بستهتان را تحویل بگیرید. ارسال این پیامکها از طریق همین شرکتهای واسطه انجام میشود. شرکتهایی که حالا برخی از مهمترین آنها (گفته میشود حداقل سه تای آنها) ملزم شدهاند سرویسهایشان را متوقف کنند.وبسایت «دیجیاتو» در این باره نوشته است: «چرا ارسال پیامک انبوه کسبوکاری به رگ حیات کسبوکارهای آنلاین تبدیل شده و توقف آن به شکل موقت هم که شده میتواند خسارتهای جبرانناپذیری برای آنها داشته باشد. اتفاقی که رقم خورده نهتنها مسیرهای جایگزین بازاریابی و فروش را برای کسبوکارها مسدود کرده، بلکه عملا کسبوکارهای بزرگتر که احراز هویت و ثبتنام کاربرانشان مستقیما به کد پیامکی گره خورده را دچار یک تعلیق صددرصدی خواهد کرد.»
ریزش آگهی دهندگانروز گذشته، شرکت تپسل که در حوزه تبلیغات آنلاین موبایل فعالیت میکند با جمعآوری آمارها و دادههای بخشهای مختلف خصوصی و دولتی، تصویری از وضعیت و تبعات اختلال گسترده در اینترنت ارایه کرده است. کاهش ۵۳ درصدی تبلیغات کمپینهای تبلیغاتی تپسل و مدیااد از یک سو و ۳۹ درصد کاهش درآمد وباسیتهای کوچ نمایشدهنده تبلیغات مهمترین یافتههایی است که در این گزارش تپسل به چشم میخورد.وبسایت «زومیت» به نقل از «تپسل» در توضیح تبعات این کاهش ۵۳ درصدی نوشته است: «شاید برای خیلی از مسوولان این یک ریزش ۵۰ درصدی ساده باشد، اما فارغ از اثرات مخربی که این ریزش معنادار بر مجموعه ما و نزدیک به ۱۴۰ هزار ناشری که با آنها همکاری میکنیم میگذارد، یک اثر مخرب دیگر نیز دارد و آن بیاعتمادی برندها و تبلیغدهندگان به بستر دیجیتال برای ارایه و انتشار تبلیغاتشان است.»در ادامه این گزارش، به تاثیر بروز این اختلالات بر اقتصاد دیجیتال کشور نیز اشاره شده است: طبق آخرین آمارهای منتشر شده، «اقتصاد دیجیتال ۶ درصد از GDP کشور را به خود اختصاص داده بود اما حالا همین ۶ درصد هم نیاز به ریکاوری جدی دارد تا دوباره به حالت قبلی بازگردد. شعار پیشرفت و افزایش سهم و توسعه هم بماند برای روزهایی که تصمیمسازان تصمیمات منطقی بگیرند.»در سمت کاربران و رفتار آنها نیز تفاوتهایی نسبت به گذشته رخ داده است که از کاهش میزان بازدید آنها از بسترهای تبلیغاتی خبر میدهد. از دسترس خارج شدن گوگل برای هدایت کاربران به وبسایتها منجر به کاهش ۳۷ درصدی تعداد تبلیغات دیده شده توسط کاربران شده است.تپسل در بخش پایانی گزارش خود نوشته است: «اینها گوشهای از تبعات تصمیم مدیران و مسوولان بود که در یک بخش کوچک از اقتصاد دیجیتال کشور دامنگیر تعداد زیادی از کسبوکارها شده.» علاوه بر خود کسبوکارهای اینترنتی، کسبوکارها و شرکتهای ارایهدهنده خدمات تبلیغاتی نیز از بروز اختلالات متضرر شدهاند. این موضوع نهتنها درآمد این شرکتها و آن کسبوکارها را کاهش داده، بلکه تمام تلاشهای آنها برای جذب کاربر و مشتری را نیز از بین برده و به اعتماد افراد به فضای مجازی برای انجام فعالیت اقتصادی آسیب جدی وارد کرده است.
فیلترینگ اینستاگرام دائمی شد؟هفته گذشته، جلسه شورای عالی فضای مجازی درباره فیلترینگ دایمی اینستاگرام، پلتفرمی که میلیونها ایرانی کسب و کارهای خرد در آن راهاندازی کردهاند، بینتیجه ماند. اما زمزمههایی مبنی بر دایمی شدن این فیلترینگ، مانند دیگر اپلیکیشنها شنیده میشود. شواهد کنونی حاکی از این است که اینستاگرام رفع فیلتر نخواهد شد و روبیکا محتملترین گزینه برای جایگزینی آن است. خبرگزاری فارس هفتم مهرماه در مطلب کوتاهی پیامرسان ایرانی «ایتا» را به عنوان جایگزین مناسبی برای واتساپ معرفی کرده است. این خبرگزاری در تاریخ سیزدهم مهر نیز دو پلتفرم روبیکا و ایتا را جایگزینهای مناسبی برای اینستاگرام و واتساپ خوانده و استفاده از آن را به مردم و کاربران اینترنت در ایران پیشنهاد کرده است. این در حالی است که فروردینماه سال گذشته مجلس اعلام کرد برخی پلتفرمهای داخلی در فروش پهنای باند ۵۰ درصد هزینه اضافی از مشترکان خود دریافت کردهاند. روبیکا یکی از سه پلتفرمی بود که مرتکب این تخلف شده بود. رییس کمیسیون اصل نود مجلس تخلف این پلتفرمها را چنین توضیح داد: «این پلتفرمها دریافت حق اشتراک خود از کاربران را صفر کرده، اما از سوی دیگر، هزینه فروش پهنای باند را که باید با تعرفه ۵۰ درصد محاسبه میشد، به صورت ۱۰۰ درصد محاسبه کردهاند.»