آرمان ملی/متن پیش رو در آرمان ملی منتشر شده و انتشار آن در کم خبر به معنای تایید تمام یا بخشی از آن نیستحشمت‌ا... فلاحت‌پیشه نماینده ادوار مجلسآنچه الان در روابط ایران با غرب وجود دارد به مفهوم تصاعد بحران است. یعنی زمانی که عوامل تنش‌زدا نتوانند به خوبی عمل کنند و اختلافات دو بازیگر روزبه روز در حال گسترش باشد و به‌ویژه مصادیق اختلافی بیشتر شود و این اتفاقی است که الان در روابط دو طرف وجود دارد. اتفاقی که افتاد این بود که بعد از اینکه طرفین فرصت توافق را از دست دادند، نه تنها توافق برجام شکل نگرفت بلکه حوزه‌های اختلافی دیگر هم فعال شد. یعنی یکی از دلایلی که چند ماه مذاکرات برجام به خوبی پیش رفت این بود که طرفین سعی می‌کردند این مذاکرات را در قالبی حصرشده دنبال کنند و مانع از این شوند که موارد اختلافی دیگر اثر بگذارد. مواردی اختلاف مربوط به اختلافات بین ایران و غرب و اختلافات متحدان غربی در منطقه با ایران و به همین دلیل مذاکرات پیش رفت ولی وقتی که طرفین فرصت را از دست دادند و بازیگران دیگر بهره توقف مذاکرات را بردند، عملا اولین رخنه‌ای که در اختلاف هسته‌ای شکل گرفت باعث شد که خطوط گسل مختلفی در این روابط ایجاد شد. موارد اختلافی جای موارد اشتراکی یا مشترک را گرفت و روز به روز موارد اختلافی تازه‌ای شکل گرفت و باعث شد نه تنها موضوع برجام تا حد زیادی از دستور کار خارج شود بلکه موارد اختلافی دیگری روی میز بیاید. معتقدم کشورهای غربی می‌دانند که اختلافاتشان با ایران هیچ راهی غیر از مذاکره ندارد و این یک اصل اساسی است. به‌ویژه اینکه می‌دانند وارد شدن به یک فاز غیردیپلماتیک با ایران هزینه‌های گزافی به دنبال دارد به ویژه اینکه مدیریت این اتفاق هم غیرقابل پیش‌بینی است. به عنوان مثال همین الان کشورهای اروپایی هر ساله در حال میلیاردها دلار باج دادن به ترکیه هستند. ترکیه‌ای که مدعی است مانع انتقال بحران‌های خاورمیانه مثل بحران پناهندگان به اروپا می‌شود چه برسد به اختلافاتی که با ایران که عملا منجر به چالش‌های مدیریت‌ناپذیر در اداره دنیا می‌شود. لذا غربی‌ها همواره مذاکره را در دستور کار قرار خواهند داد منتها هدفی که همیشه دنبال کردند این است که سعی کردند یک ایران تضعیف شده را کنار میز بگذارند. ایران تضعیف شده می‌تواند امتیازات لازم را به آنها بدهد هرچند که در طول تجربه تاریخی چند دهه اخیر هیچ وقت ایرانی‌ها در شرایط ضعف وارد میز مذاکره نشدند و اگر کشورهای غربی فکر می‌کنند ایران تضعیف شده پای میز مذاکره می‌آید، مذاکره ایران تضعیف شده با غرب غیرمحتمل‌تر است حتی از جنگ ایران و غرب. این یک واقعیتی است که کشورهای غربی باید بدانند. کاری که طی این مدت انجام دادند این بود که آنها سعی کردند آنچه تحت عنوان مولفه‌های قدرت و مانور ایران است را تا حد زیادی محدود کنند. در زمینه انرژی سعی کردند نیاز به انرژی ایران را دور بزنند. در زمینه وابستگی کشورهای منطقه به ایران مثل وابستگی عراق، لبنان و دیگر کشورها سعی کردند سازوکارهایی را در پیش بگیرند. به عنوان مثال کشوری مثل عراق را از انرژی ایران بی‌نیاز کنند و بحران‌هایی که ممکن بود توان مانور آنها را کم کند و توان مانور ایران را افزایش دهد مثل جنگ یمن را حتی به صورت یکطرفه به حالت سکون درآوردند و در چنین شرایطی از موضع استغنا بحث مذاکره با ایران را مطرح کردند. اما در این شرایط یک اشتباه محاسباتی نزد برخی صورت گرفت و ایران که فرصت‌های طلایی توافق را از دست داد، اینبار برخی از مسئولان در شرایطی که اصلا جای مذاکره نبود، دوباره از مذاکره صحبت کردند! اما با همه این احوال غرب باز هم اگر یکسری شرایط فراهم شود به مذاکره بازخواهد گشت. منتها این شرایط یکسری شرایط عملی است. مهم‌ترین شرط این است که در داخل در درجه اول کشور به سمت نوعی اجماع حرکت کند. یعنی اختلافات و ناآرامی‌هایی که اخیرا شکل گرفته وشرایط به ثبات رسیده اختلاف نظری که در حوزه‌های نخبگانی از یک سمت و در حوزه روابط دولت و مردم شکل گرفته باید تعدیل شود. به نظرم سرمایه‌های اجتماعی کشور اگر یک راهکار مبتنی بر جذب حداکثری شکل دهند، امکان اینکه کشور را به سمت اجماع حرکت دهند، وجود دارد. این گام اول است که باید در پیش گرفته شود. شکل‌گیری یکسری راهکارهای چالش‌افزا در این شرایط به ضرر منافع ملی است. یک ایران توام با اجماع به زودی کشورهای غربی را حتی از موضع ضعف به مذاکره خواهد کشاند. دوم در حوزه اقتصادی واقعیت این است به‌خاطر شرایطی مثل فروش با تخفیف نفت و افزایش قیمت دلار و طلا، ضعف اقتصادی باعث می‌شود که فقط یک نگاه یارانه‌ای حاکم شود و یک نگاه توام با تسکین موقت و استفاده تنخواه محور از درآمدهای کشور. اگر دولت از سرمایه کشور برای رفع مشکلات حوزه تولید، ایجاد زمینه‌های پایدار رشد اقتصادی مثل اشتغال و غیره استفاده کند بسیار بهتر از پرداخت یارانه است. متأسفانه در طول تاریخ اکثر دولت‌های چپ و راست در ایران هرگاه خواستند این خزانه را به صورت جاری هزینه کردند، تورم ایجاد کردند بدون اینکه رشد اقتصادی پایدار ایجاد کنند. معتقدم در شرایط کنونی که سهم مالیات در اقتصاد کشور چندبرابر سهم نفت است و افزودن بر مالیات‌ها به ضرر بخش تولید است باید جنب و جوش اقتصادی در جامعه با تسهیل دولت فراهم شود. چون اصل اساسی در اقتصاد خارجی کشور همین استقلال اقتصادی است که اگر دولت مدیریت خوبی داشته باشد، می‌تواند در این زمینه فعال عمل کند. اگر این کار صورت بگیرد نوعی ثبات سیاسی و ثبات اقتصادی در جامعه به‌راحتی کشورهای غربی را به این نتیجه می‌رساند که مجبور هستند دوباره پای میز مذاکره بیایند. در آن زمان حتی ایران از موضع بالاتر هم می‌تواند مذاکرات را ادامه دهد و البته در زمینه هسته‌ای هم ایران دست بازتری دارد که فناوری هسته‌ای و تولید هسته‌ای خودش را در حوزه‌های مختلف گسترش بدهد. به میزانی که ایران این حوزه‌ها را گسترش بدهد از دست بالاتری برای مذاکرات هم برخوردار است.