هم میهن/متن پیش رو در هم میهن منتشر شده و بازنشرش در کم خبر به معنای تاییدش نیست

استفان سستانوویچ-تحلیلگر مسائل امنیتی-CFR| از زمانی که یوگنی پریگوژین، رئیس گروه واگنر، شورش ماه ژوئن خود را علیه ستاد کل روسیه آغاز کرد، همه منتظر بودند ببینند پوتین چه پاسخی می‌دهد. دو ماه بعد، خبر مرگ پریگوژین در یک سانحه هوایی در شمال مسکو منتشر شده و حالا به نظر می‌رسد که رئیس کرملین انتقام خود را گرفته است.1آیا کار پوتین بوده است؟همانطور که اطلاعات بیشتری درباره این رویداد به دست می‌آید و مقامات روسی تحقیقاتی را انجام می‌دهند، ممکن است توضیحاتی دیگر نیز منتشر شود. نظیر اینکه سقوط هواپیمای پریگوژین یک تصادف بوده است یا اینکه پریگوژین توسط یک یا چند نفر از دشمنانش هدف قرار گرفته و یا حتی اینکه مشاوران پوتین این قتل را سازماندهی کردند اما از سوی او دستوری برای انجام این کار داده نشد. در نهایت، اینکه پوتین دستور ترور را صادر کرده است. هیچ‌یک از این دیدگاه‌ها لزوماً اثبات واقعیت نیستند. اما همه آنها روشن می‌کنند که چگونه سیستمی که پوتین بر آن نظارت می‌کند در حال تغییر است.2آیا مرگ پریگوژین تصادفی بود؟ احتمالش زیاد است که تحقیقات درباره مرگ پریگوژین سقوط هواپیمای او را به یک تصادف تشخیص دهد. با این حال، تحقیقات سیاسی در روسیه در بهترین شرایط فاقد شفافیت است. یک گزارش رسمی احتمالاً بر اطلاعات مختلفی تکیه خواهد کرد تا سوء‌ظن را از روی کرملین بردارد. مانند اینکه این ادعا منتشر شود که سازنده برزیلی هواپیما گفته است به دلیل تحریم‌ها علیه روسیه، خدمات خود را به هواپیما متوقف کرده است و یا اینکه یگان‌های پدافند هوایی در اطراف مسکو به دلیل حملات پهپادهای اوکراینی در حالت آماده‌باش بودند و اشتباهی رخ داده است. با این حال، حتی روس‌هایی که این روایت‌ها از وقایع را باور دارند نیز اذعان می‌کنند پوتین چقدر کشور را بی‌ثبات کرده است.3آیا پریگوژین توسط دشمن هدف قرار گرفته است؟برای سال‌ها، لطف پوتین در حق پریگوژین امنیت او را حفظ کرد و او را به فردی ثروتمند و قدرتمند تبدیل کرد. با شورش پریگوژین حفاظ او نیز از میان رفت و احتمالا رقبایش آزادی‌ عمل بیشتری برای برخورد و تسویه حساب با او یافتند. این افراد شامل رقبای تجاری پریگوژین و شخصیت‌های برجسته در بالاترین سطح دولت روسیه، از جمله ژنرال‌های ارشد وزارت دفاع می‌شود. اگر معلوم شود که این هواپیما توسط یگان‌های پدافند هوایی ساقط شده است، فرماندهی عالی مسکو مورد سوءظن بیشتری قرار خواهد گرفت. اما سوال این است که آیا آنها می‌توانستند به تنهایی عمل کرده و دستور شلیک را صادر کنند؟ کاملاً ممکن است. روس‌ها می‌دانند که ساختار قدرتی که پوتین این روزها بر آن نظارت می‌کند، صراحتاً پیشبرد منافع نهادی را به میزان محدود مجاز می‌شمارد. بنابراین همانطور که تاتیانا استانووایا، یکی از بهترین تحلیلگران سیاست روسیه، اخیراً در فارین افرز نوشته، چهره‌های ارشد در این ساختار شروع به یادگیری عملکرد مستقل‌تر از پوتین کرده‌اند.4 کارکنان کرملین این کار را انجام دادند؟جو بایدن، رئیس‌جمهور ایالات متحده، گفته است که تقریباً هیچ اتفاقی نیست که پوتین از آن مطلع نباشد و همه چیز با اطلاع او رخ می‌دهد. با این حال، برخی از روس‌ها به این قرائت از مرگ پریگوژین نگاه متفاوتی دارند. انجام دادن کاری که رئیس می‌خواهد انجام شود، اما بدون اینکه به صراحت از او خواسته شود که درباره‌اش نظر دهد، یک سنت چندصد ساله در میان درباریان سطح بالاست و کاملاً در روسیه مرسوم است. این ایده که مشاوران کرملین ابتکار عمل را علیه پریگوژین به دست گرفتند، با شیوه و سبک مدیریتی پوتین در سال‌های اخیر کاملاً هم‌خوان است. اینکه حلقه نزدیک به پوتین بر‌اساس ترجیحات او عمل کرد‌‌ه‌اند و نه لزوماً به دستور او، به‌ویژه برای کسانی که از ناکارآمدی کرملین و آزادی عمل تقریباً نامحدودی که به سرویس‌های امنیتی می‌دهد، نگران هستند، قانع‌کننده است.

5دستور مستقیم از بالا؟ارائه مثال‌هایی از کینه‌توزی پوتین نسبت به کسانی که به او خیانت کرده‌اند دشوار نیست. فهرست این مثال‌ها طولانی است و او به صراحت بلافاصله پس از شورش ماه ژوئن، پریگوژین را خائن نامید. حالا تصور عمومی مبنی بر اینکه پوتین در مدیریت اولیه شورش ضعف نشان داد را به کینه‌توزی‌اش بیافزائید و حالا می‌توان استدلال کرد که پوتین در ابتدا لذت برد و سپس از فرصت برای نمایش قدرت آشکار و حتی چشمگیر خودش استفاده کرد. پوتین دوست ندارد ضعف نشان دهد. به‌ویژه در زمانی که مطمئناً می‌داند که مشاورانش قضاوت او را زیر سوال می‌برند. شاید در چنین شرایطی، قتل پریگوژین را برای استقرار مجدد رهبری خود مهم می‌دانست. او سال‌ها تلاش کرده تا ایجاد ثبات را به نکته مثبت خود تبدیل کند و حتما می‌داند که اقدامات او در راه‌اندازی جنگ با اوکراین این ادعا را تضعیف کرده است.

بازار