آرمان ملی/متن پیش رو در آرمان ملی منتشر شده و بازنشرش در کم خبر به معنای تاییدش نیست

حمید شجاعی| مواجهه روسیه با ایران همواره در چارچوب خاص و مشخصی بوده و بر خلاف ایران که روسیه را متحد راهبردی خود قلمداد می‌کند، اما روس‌ها این باور را ندارند و به عقیده برخی آنها حتی تهران را شریک استراتژیک خود نیز نمی‌بینند و بیشتر از ایران در قامت یک متحد همکار یاد می‌کنند، تاریخ نیز نشان داده که آنها صرفا برمبنای منافع خویش رفتار می‌کنند و هر جا که احساس کنند تغییر موضع می‌دهند و رویکرد دیگری اتخاذ می‌کنند. آنها امروز به‌عنوان یکی از قدرت‌های برتر جهان درصدد کنشگری و نقش‌آفرینی بیشتری در منطقه خاورمیانه و نظام بین‌الملل هستند تا انزوای تحمیلی غربی‌ها را کنار بزنند. خاصه اینکه پس از تحریم‌های آمریکا و اروپایی‌ها علیه روسیه این کشور تصمیم گرفته که روابط خود با کشورهای منطقه خاورمیانه را بیش از پیش تحکیم بخشد و قراردادهای بلندمدت تجاری و نظامی زیادی با آنها منعقد کند. همین نوع رویکرد نیز باعث شده تا روس‌ها در مناسبات خود با کشورهای دیگر به‌ویژه اعراب حتی بعضا مواضع ضدایرانی نیز اتخاذ کنند. چه اینکه تابستان سال‌جاری نیز در نشست کشورهای عرب منطقه بیانیه مشترک ضدایرانی صادر کردند و  «ان قلت‌ها» و تشکیک‌هایی را در خصوص حاکمیت بر جرایر 3 گانه ایرانی مطرح نمودند. هر چند که پس از اعتراض ایران به روس‌ها بابت این نوع رویکرد اعلامی و بیانیه‌شان با اعراب آنها صرفا به یک عذرخواهی بسنده کردند، اما پر واضح بوده که روس‌ها هر زمان منافع‌شان ایجاب کند فارغ از هر مساله‌ای صرفا به هر کاری مبتنی بر منافع ملی خود دست می‌زنند. اما پرسش اینجاست که چرا روس‌ها در مقاطع مختلف به‌ویژه از زمانی‌که با اعراب منطقه نیز مراودات سیاسی، نظامی و تجاری برقرار کرده‌اند مواضعی مورد خوشایند اعراب و بعضا ضد ایرانی اتخاذ کرده یا می‌کنند؟ به عبارت بهتر مسکو نسبت به تهران و سایر پایتخت‌های عربی چگونه می‌اندیشد که با هریک به نحوی از انحاء صحبت می‌کند و خود را میان ایران و اعراب قرار داده و گاه با اعراب نشسته و از تمنیات آنها حمایت می‌کند و گاه در مواضعی مشترک با ایران قرار می‌گیرد. آنچه مسلم است روس‌ها به‌دنبال ایجاد ارتباط گسترده و هدفمند با کشورهای منطقه هستند و نمی‌خواهند ارتباط خود را هیچیک از کشورها را از دست بدهند. لذا تلاش دارند با ایران و اعراب با سیستم خاص خود رفتار کنند. حال اینکه با این وجود ایران در چارچوب سیاست خارجی خود با سمت‌گیری روس‌ها در قبال اعراب و برخی خواسته‌های زیاده‌خواهانه و وقیحانه آنها چگونه کنار می‌آید نکته‌ای است که باید در سیاست خارجی دولت سیزدهم به‌دنبال آن بود و دید که اساسا در این خصوص چه رویکرد و راهبردی در نظر گرفته شده است.عهدشکنی مجدد روس‌ها19 تیرماه سال‌جاری بود که نشست مشترک وزیران خارجه روسیه و 6 کشور جنوب خلیج‌فارس به میزبانی با هدف تقویت همکاری و افزایش تعامل بین کشورهای عضو شورای همکاری و روسیه برگزار شد و در پایان نیز در بیانیه‌ای ضد ایرانی وزیران شرکت‌کننده در نشست از همه تلاش‌های مسالمت‌آمیز از جمله ابتکار دولت امارات و تلاش‌های این کشور برای دستیابی به حل مسالمت‌آمیز مساله جزایر سه‌گانه از طریق مذاکرات دو جانبه با ایران یا دادگاه بین‌المللی عدالت، براساس قواعد حقوق بین‌الملل و منشور سازمان ملل متحد برپایه مشروعیت بین‌المللی حمایت کردند. همان زمان نیز ایران مراتب اعتراض خود را نسبت به روسیه اعلام کرد و سفیر این کشور را احضار کرد که مساله با گفت‌وگوی امیر عبداللهیان و لاوروف خاتمه پیدا کرد. اما در شرایطی که انتظار می‌رفت این مساله دیگر مطرح نشود و حداقل روس‌ها دیگر ادعاهای واهی امارات را جدی نگیرند خبر رسید که ششمین نشست مجمع همکاری کشورهای عربی و روسیه  در مراکش با حضور وزرای خارجه عربی  و سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه برگزار شده  و مجددا مساله جزایر 3 گانه ایران مطرح گردیده است و طرفین خواستار ارجاع پرونده جزایر 3 گانه به محاکم بین‌المللی شدند و از ایران خواسته شد به مذاکره بر سر این جزایر تن دهد. اینکه روسیه می‌خواهد از روابط خود با اعراب نهایت استفاده را ببرد در جای خود، اما نباید این رویکرد به بهای تحدید حاکمیت ملی ایران تمام شود. خود روس‌ها و اعراب نیز می‌دانند که ایران بارها و بارها بر حق حاکمیت خود بر جزایر 3 گانه تاکید داشته و آنها را جزو تفکیک‌ناپذیر کشور دانسته است. اما اینکه روس‌ها در یک عهدشکنی آشکار به‌رغم همگرایی با ایران در کنار اعراب نشسته و از جدایی جزایر 3 گانه ایرانی دفاع کنند اصلا قابل توجیه نیست و دستگاه دیپلماسی کشورمان نیز باید قاطعانه موضع خود را در قبال روس‌ها و کشورهای عربی اعلام کند تا یکبار برای همیشه چشم طمع از جزایر ایرانی برداشته شود.

بازار