خراسان/  « بستر خارجی رشد اقتصاد ایران » عنوان یادداشت روز در روزنامه خراسان به قلم مهدی حسن زاده است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:  حدود یک ماه قبل، چهارشنبه 8 آذر در همین ستون در یادداشتی با تیتر «مانع مهم تداوم رشد اقتصاد مثبت» به نقش محدودساز کمبود انرژی و آب در تداوم رشد اقتصادی بالا اشاره کردیم. در آن یادداشت بحث این بود که رشد اقتصادی 7.5 درصدی در نیمه نخست امسال، ناشی از جهش درآمد نفت و خروج کامل از رکود کرونایی بوده است و عوامل محدودسازی وجود دارد که اجازه تداوم این رشد در فصل ها و سال های بعدی را فعلا نمی دهد. از جمله این عوامل محدودساز، کمبود انرژی (برق در تابستان و گاز در زمستان) و محدودیت منابع آبی بود.چند روز قبل بود که بانک جهانی گزارشی از وضعیت اقتصاد ایران منتشر کرد، گزارشی که همزمان هم دستاوردها و هم چالش های پیش روی اقتصاد ایران را نشان می داد. براساس این گزارش، چشم انداز اقتصادی ایران در معرض ریسک های فزاینده ای قرار دارد. از جمله این ریسک ها می توان به کمبود بیشتر آب و انرژی و تشدید شوک های تغییرات آب و هوایی اشاره کرد. اعمال تحریم‌های بیشتر و اجرای سخت‌گیرانه‌تر تحریم های فعلی ممکن است تجارت را مختل و انتظارات تورمی بیشتر را تقویت کند. کاهش قابل توجه تحریم ها یا دستیابی به یک توافق هسته ای موقت می تواند چشم انداز اقتصادی ایران را به طور قابل توجهی بهبود بخشد.در حقیقت اقتصاد ایران هر مقدار جلوتر می رود محدودیت های ناشی از انرژی بیشتر آن را آزار می دهد. با این حال کیست که نداند اقتصاد ایران بر بلندای بیشترین مجموع منابع نفت و گاز جهان نشسته است و با چنین ذخایر غنی نباید معضل کمبود انرژی را داشته باشد. سوال این است که مشکل کجاست؟ مروری بر آمارهای اقتصاد کلان کشور نشان می دهد که در دهه 90 که متوسط رشد سالانه اقتصاد ایران نزدیک به صفر بود، اقتصاد کشور با کاهش شدید سرمایه گذاری مواجه شد. به گونه ای که در برخی سال ها استهلاک از سرمایه گذاری جدید بیشتر بود و باعث کاهش سرمایه فیزیکی در اقتصاد ایران شد. مهم ترین بسترهای سرمایه پذیری در اقتصاد ایران توسعه زیرساخت های تولید انرژی شامل توسعه میادین نفت و گاز، به روز رسانی پالایشگاه ها و نیروگاه ها و تکمیل زیرساخت های آب رسانی است. حلقه مفقودشده مهم علاوه بر تغییر سیاست های داخلی برای جذب سرمایه های داخلی به رشد تولید، افزایش منابع ارزی است. از این منظر ضرورت رفع تحریم ها کاملا احساس می شود اما آن چه می تواند به رفع تحریم ها کمک کند، بازتعریف نقش ایران در اقتصاد جهانی است. شاید بازگشت به دوران قبل از تحریم برای صادرات نفت ایران ممکن نباشد چرا که بخشی از بازار صادرات نفت ایران توسط رقبایی از جمله آمریکا اشغال شده است. این جاست که در کنار رفع تحریم ها با هدف افزایش صادرات نفت، تعریف بسترهای جدید برای درآمدزایی ارزی ضروری به نظر می رسد. این تعریف باید مبتنی بر ظرفیت های اقتصادی و ژئوپلیتیک ایران باشد.صادرات گاز، صادرات پتروشیمی، افزایش ترانزیت و نقش آفرینی در کریدورهای منطقه ای و بین المللی، بسترهایی است که می تواند منابع ارزی جدید به اقتصاد ایران تزریق کند. منابع لازم برای طراحی پروژه های افزایش تولید گاز، تکمیل زنجیره ارزش پتروشیمی و طرح های بهینه سازی مصرف سوخت نیز با مشارکت سرمایه های کشورهای خریدار گاز و پتروشیمی و بهره مند از تکمیل مسیرهای ترانزیتی ایران، فراهم می شود. قبل از این موارد باید دانست که جهان امروز با جهان در دوره ای که تحریم نبودیم و راحت بیش از 2.5 میلیون بشکه در روز نفت صادر می کردیم، تفاوت کرده است و امروز نمی توان به اتکای داشته های آن دوره به اقتصاد جهانی پیوند خورد بلکه باید ظرفیت های امروز خودمان برای پیوند خوردن به اقتصاد جهان را بیابیم.

بازار