هم میهن/متن پیش رو در هم میهن منتشر شده و بازنشرش در خوش خبر1 به معنای تاییدش نیست
شهاب شهسواری| از روز ۷ اکتبر ۲۰۲۳ که عملیات گسترده حماس علیه سرزمینهای پیرامون غزه آغاز شد، نگرانیها در مورد یک جنگ گسترده منطقهای که شامل حامیان حماس و حامیان اسرائیل میشود، تشدید شد. از همان روزهای نخست حامیان تندرو اسرائیل در آمریکا، انگشت خود را به سمت ایران نشانه گرفتند و با برشمردن حمایتهای ایران از حماس و دیگر گروههای مقاومت فلسطینی، ریشه عملیات طوفانالاقصی را در تهران جستوجو کردند. تندروهای آمریکایی معتقد بودند که برای پایان دادن به تهدیدهایی که متوجه امنیت اسرائیل است، آمریکا باید وارد عمل شود و یک بار برای همیشه دستهای ایران را در منطقه قطع کند. پس از گذشت چهار ماه بعد از عملیات حماس، درحالیکه کارزار نظامی انتقامجویانه اسرائیل در نوار غزه با بیش از ۲۸ هزار کشته از میان فلسطینیان ادامه دارد و اتهامهای نسلکشی و پاکسازی قومی علیه اسرائیل در سطح افکار عمومی و جامعه جهانی قوت گرفتهاست، فشار به دولت آمریکا برای رویارویی نظامی با تهران از سوی اسرائیل و حامیان تندرو آن در واشنگتن بیش از هر زمان دیگر تشدید شدهاست. در طول این مدت، گروههای مقاومت منتسب به ایران که از سوی تهران با عنوان «محور مقاومت» شناخته میشوند، نهتنها در سرزمینهای فلسطینی بلکه در سراسر منطقه حملات به منافع آمریکا و اسرائیل را تشدید کردهاند. تا امروز بیش از ۱۶۰ حمله از سوی گروههای مقاومت عراق و سوریه علیه پایگاههای نظامی آمریکا در منطقه انجام شدهاست و نیروهای یمنی تحت فرماندهی انصارالله یمن تاکنون دهها کشتی تجاری را که به گفته آنها قصد سفر به اسرائیل داشتند، هدف حمله قرار دادهاند. در تمام چهار ماه گذشته ایران تاکید کردهاست که گروههای مقاومت منطقه از ایران دستور نمیگیرند و بهصورت مستقل و مطابق صلاحدید خود براساس منافع ملی کشورهای متبوعشان عمل میکنند. در مقابل حملات این گروهها، آمریکا و متحدانش نیز از مواجهه مستقیم با ایران اجتناب کردهاند و تنها عملیاتهای محدودی علیه مقرهای گروههای مقاومت منطقهای در عراق، سوریه و یمن انجام دادهاند.دو هفته پیش، زمانی که حمله پهپادی به پایگاه نظامی برج ۲۲ باعث کشته شدن ۳ نظامی آمریکایی شد، نگرانیها در مورد مواجهه نظامی در منطقه به شکل گستردهای افزایش پیدا کرد. دولت آمریکا تاکید کرد که در واکنش به کشته شدن نیروهایش «در هر زمان و مکان که اراده کند، با شدت تمام» واکنش نشان خواهد داد. ایران اما بار دیگر تاکید کرد که نقشی در این حملات ندارد. با گذشت سه روز از حمله به برج ۲۲، آمریکا بار دیگر مجموعهای از حملات را در عراق و سوریه علیه مقرهای گروههای مقاومت آغاز کرد و عملیات ترور هدفمند علیه رهبران برخی گروههای عراقی را در پیش گرفت. هر چند به نظر میرسد که بعد از عملیات پهپادی برج ۲۲ باز هم ایران و آمریکا توانستهاند از مواجهه مستقیم اجتناب کنند اما این سوال وجود دارد که آیا با تکرار چنین حملاتی، امکان رویارویی مستقیم میان تهران و واشنگتن و آغاز یک جنگ گسترده منطقهای وجود دارد یا نه؟ برای بررسی این موضوع روزنامه «هممیهن» سه سوال از باربارا اسلاوین، پژوهشگر اندیشکده مرکز استیمسون در واشنگتن دیسی انجام داده است
بازار
۱با توجه به اینکه جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا از گفتوگو با یکدیگر اجتناب میکنند، منافع یکدیگر را مستمراً مستقیم و غیرمستقیم هدف قرار میدهند اما ادعا میکنند که نمیخواهند جنگ را گستردهتر کنند، آیا وضعیت جاری میان دو کشور به همین شکل قابل استمرار است؟حمله ایران و ایالات متحده آمریکا به منافع یکدیگر مسئله جدیدی نیست. در طول ۴۵ سال گذشته تهران و واشنگتن بهصورت پیوسته، مستقیم یا غیرمستقیم به یکدیگر حمله میکردند. من معتقدم مادامی که تغییر بنیادین در روابط دوجانبه این دو کشور پیش نیاید استمرار این حملات نهتنها ممکن است، بلکه متاسفانه محتمل است.۲تا چه اندازه این ریسک وجود دارد که این حملات و تلافیها باعث بروز یک جنگ گستردهتر در منطقه و رویارویی نظامی مستقیم ایران و آمریکا شود؟من فکر میکنم که تبدیل شدن ضربات تهران و واشنگتن به یکدیگر به یک رویارویی مستقیم و گسترده منطقهای بعید است. چنین چیزی به نفع هیچکدام از طرفین نیست و مهمتر اینکه به نفع منطقه و به شکل کلیتر جهان نخواهد بود.۳ایران و آمریکا هر یک چه اقداماتی را باید در پیش بگیرند تا از گسترده شدن جنگ در منطقه جلوگیری کنند؟
به نظر من بهترین راه برای پایان دادن به این درگیریها و رویاروییها تماس مستقیم میان تهران و واشنگتن است. من معتقدم در شرایط کنونی ایران منتظر است ببیند آیا بایدن بار دیگر به ریاستجمهوری انتخاب میشود یا نه و به همین دلیل بعید است که دو طرف بتوانند به یک توافق جدی و وسیع دست پیدا کنند. بهرغم این موضوع ایجاد ارتباط میان دو طرف حیاتی است و حتی اگر ممکن باشد لازم است تنشزدایی در زمینه مسائل منطقهای و هستهای صورت گیرد. ایالات متحده آمریکا تلاش میکند که به جنگ غزه پایان دهد و فرآیند جدیدی را آغاز کند که به یک راهکار دودولتی منتهی شود. ایران هم اخیراً در رای به بیانیههای مختلف که در آن به راهکار دودولتی اشاره شدهبود، از جمله در نشست مشترک اتحادیه عرب و سازمان همکاری اسلامی و همچنین در مجمع عمومی سازمان ملل متحد، رای مثبت دادهاست. به نظرم ایران باید سازندهتر به این هدف کمک کند و از اجماع جهانی و منطقهای برای این هدف حمایت کند و نقش پیشین خود را بهعنوان مانعی برای صلح کنار بگذارد. ایران باید حمایتش را از گروههای نیابتی کاهش دهد و مسیر گذشته را دنبال نکند.
به پیج اینستاگرامی «خوش خبر1» بپیوندید