هم میهن/متن پیش رو در هم میهن منتشر شده و بازنشرش در خوش خبر1 به معنای تاییدش نیست

برای جلوگیری از پولشویی در داخل و خارج از کشور باید عضو FATF شد‌. این‌گونه حتی می‌توان از تکرار رخدادهایی مانند چای دبش و کوروش کمپانی هم جلوگیری کرد. همه این‌ها درآمدهایی درست می‌کرد که برای بانک‌ها منشأ بود و از سوی دیگر هم سیستم بانکی نقل و انتقال پول را کنترل می‌کرد.  سیدکمال سیدعلی، معاون ارزی سابق بانک مرکزی در گفت‌وگو با هم‌میهن می‌گوید: اینکه چرا آقای فرزین به FATF داخلی رسید خود جای بحث دارد. ایشان به این نتیجه رسیده که وجود FATF لازم است‌. عدم الحاق به FATF یعنی حرکت به سوی خلاف منافع کشور.‌ابتدا سوالی پیشینی می‌پرسم؛ اصلاً دلیل حساسیت دنیا بر FATF چیست؟ بحث FATF یک مقررات بین‌المللی نه برای کشور ایران یا کشورهای خاص است بلکه همه سیستم‌های بانکی دنیا اگر بخواهند روابط کارگزاری با هم داشته باشند، اولین نکته‌ای که بانک‌های کارگزار نسبت به آن حساسیت نشان می‌دهند، آن است که آیا آن بانک و آن کشور، عضو معاهده FATF هست یا نه. اگر این مبنای قضیه باشد همان جا تصمیم می‌گیرند که با ایران کار کنند یا از همکاری با ایران سرباز بزنند‌. یک بحث کاملاً تخصصی و فنی است و مسئله درباره پولشویی است. مشتری‌های بانک شناسایی می‌شوند و منبع مالی که قرار است پول را دریافت یا پرداخت کند، شناسایی می‌شود. بحث دیگر هم این است که تامین مالی تروریست انجام نشود‌.‌ضرر عدم عضویت در این معاهده چیست؟پولشویی یک جنبه داخلی دارد و جنبه دیگر آن هم خروج سرمایه است‌. FATF درباره مسائل مربوط به شناسایی منشأ و منبع پولی که انتقال می‌یابد کمک می‌کند پولشویی در داخل کشور نیز کاهش یابد. زیرا اختلاس‌های داخلی نیز از طریق پولشویی انجام می‌شود. بانک، نمی‌داند منشاً پول چیست و ممکن است نقل و انتقال پول به خارج از کشور صورت بگیرد که باعث ضرر و زیان برای اقتصاد کشور است. بنابراین، وقتی کشورهای مشابه ایران بخواهند با ایران کار کنند و همگی FATF را پذیرفته‌اند، از همکاری با ایران سرباز می‌زنند. بانک‌های کشورهای مختلف که به صورت خصوصی اداره می‌شوند، به‌رغم اینکه دولت کشورشان روابط خوبی با ایران دارد، از همکاری با ایران سرباز می‌زنند. در کشور لبنان، عراق و روسیه هم بانک‌های خصوصی، از تصمیم همکاری با دولت ایران تبعیت نمی‌کنند.‌آیا این مشکل همیشه با همین شدت و حدت وجود داشته است؟در گذشته که ما عضو FATF بودیم و مشکلی از نظر تحریم و FATF نداشتیم، صدها کارگزار، وجود داشت که مبادلات بانکی کشور را انجام می‌داد. دلیل اقتصادی دیگر هم این است که وقتی پول توسط بانک‌ها نقل و انتقال نمی‌یابد، باید از طریق صرافی‌ها و با پرداخت هزینه‌های بسیار بیشتر پول را جابه‌جا کرد. همین منجر می‌شود که کالا را گران خریده و ارزان به فروش برسانیم. وقتی سیستم بانکی، نتواند فعالیت کند مجبور به تحمل چنین هزینه‌ای هستیم.‌تحریم‌ها چه سازوکاری در FATF دارند؟ اگر تحریم باشیم، چگونه FATFراهگشا می‌شود؟از آنجایی که تحریم هستیم، مسئله FATFو عدم الحاق به معاهده FATFموجب تشدید تحریم می‌شود‌. بنابراین مخالفان باید هزینه و فایده این مسئله را اعلام کنند و بگویند هزینه‌های عدم عضویت چه بوده است. اینکه سیستم بانکی ما کار نمی‌کند و امکان استفاده از سوئیفت بین‌المللی برای کشور ایران وجود ندارد، بسیار هزینه‌زاست. یکی دیگر از دلایل ناترازی بانک‌ها این است که وقتی کشور نمی‌تواند به دلیل تحریم و FATF با دنیا کار کند و‌ وقتی بانک‌ها نتوانند با بانک‌های جهانی ارتباط برقرار کنند، از دریافت کارمزدهای خود محروم می‌شوند. اگر ۲۰۰ میلیارد دلار تجارت خارجی در کشور وجود داشته باشد، دست‌کم ۴ میلیارد دلار هزینه‌ کارمزدها و درآمدی برای بانک‌های کشور است. خود این، مزید بر علت شده و ناترازی بانک‌ها را افزایش می‌دهد.

بنابراین برای جلوگیری از پولشویی در داخل و خارج از کشور باید عضو FATF شد‌. این‌گونه حتی می‌توان از تکرار رخدادهایی مانند چای دبش و کوروش کمپانی هم جلوگیری کرد. همه این‌ها درآمدهایی درست می‌کرد که برای بانک‌ها منشأ بود و از سوی دیگر هم سیستم بانکی نقل و انتقال پول را کنترل می‌کرد. اینکه چرا آقای فرزین به FATF داخلی رسید، خود جای بحث دارد. ایشان به این نتیجه رسیده که وجود FATF لازم است‌. عدم الحاق به FATF یعنی حرکت به سوی خلاف منافع کشور.‌مخالفان FATF چه توجیه اقتصادی‌ای برای عدم عضویت در این معاهده دارند؟اگر مخالفان یک روز در صداوسیما دلایل قطعی خود را اعلام کنند، واقعاً ممنون می‌شویم. یکی از دلایل آن‌ها این است که از آنجایی که تحریم هستیم، الحاق به FATFفایده‌ای ندارد، اگر به FATF الحاق نکنیم، چه اتفاقی می‌افتد؟ آیا این موضوع یک قدم مثبت برای تعاملات بین‌المللی نیست؟ در واقع با پذیرفتن FATF به جهان علامت می‌دهیم که علاقه‌مند هستیم تعاملات جهانی داشته باشیم‌ و تمایل داریم که سیستم بانکی کشور فعال شود؛‌ البته برخی از کشورهای دوست که ادعا می‌کنند نگران تحریم‌های ایران نیستند، با بهانه عدم عضویت در FATF، با کشور کار نمی‌کنند. در گذشته که روسیه تحریم نبود، بانک‌های خصوصی این کشور با ایران کار نمی‌کرد‌. بانک‌های خصوصی چین و عراق نیز وضعیت مشابهی دارند. توجیه آن‌ها هم عدم الحاق به معاهده FATF است. بنابراین عدم عضویت در FATF هیچ توجیه اقتصادی برای کشور ندارد‌. مخالفان FATF این مسئله را سیاسی کرده‌اند درحالی‌که اصلاً ربطی به سیاست ندارد. این مقررات بین‌المللی عام برای همه کشورها وضع شده که همه آن‌ها آن را رعایت می‌کنند و شاید تنها دو یا سه کشور باشند که از پذیرش آن سرباز زده‌اند. جمعی بانکدار در مرکز FATF تصمیم‌گیری می‌کنند‌.‌کشوری وجود داشته که به دلیل عضویت و فعالیت در FATF جایگاه جهانی بانکی خود را ارتقا داده باشد؟همین چند روز پیش، کشور امارات، از حالت خاکستری خارج شد. وقتی کنترل پول‌شویی انجام شود، وضعیت کشور به تدریج بهتر می‌شود. عدم عضویت در FATF به نوعی خودزنی محسوب می‌شود.

‌برخی می‌گفتند منظور آقای فرزین این بوده که با کشورهای عضو بریکس شبکه موازی FATF تشکیل دهیم. آیا چنین شبکه‌ای ایجاد خواهد شد؟وقتی همه کشورها عضو بریکس هستند و عضویت در FATF را پذیرفته‌اند، چه ضرورتی وجود دارد که آن‌ها دوباره مجموعه موازی ایجاد کنند؟ همه این کشورها معاهده را پذیرفته‌اند؛ بنابراین نیازی به FATF موازی ندارند.‌چرا افرادی مانند رئیس بانک مرکزی که قبلاً هم سابقه فعالیت‌های بانکی و ریاست بانکی موفق را در کارنامه‌اش دارد، چنین اظهارنظرهایی دور از واقعیت می‌کنند؟به نظر من، هم وزیر اقتصاد و هم رئیس کل بانک مرکزی، معتقدند که ایران باید عضو FATF شود زیرا عضویت در این معاهده و رفع تحریم‌ها قطعاً به نفع کشور است. مصاحبه‌های اخیر وزیر اقتصاد هم این را نشان می‌دهد زیرا وزیر اقتصاد بسیار درباره برجام صحبت کرده است. رئیس کل بانک مرکزی حتماً باید از عضویت کشور در معاهده FATF دفاع کند. کسی هم ندیده است که این دو با عضویت در FATF مخالفت علنی کنند‌. سیاسی‌ها و نمایندگان مجلس یا برخی از اعضای تشخیص مصلحت با این مسئله مخالف بودند‌. این جمله سیاسی ماجراست. افرادی که اقتصاد می‌دانند به‌خوبی واقف هستند که آسیب‌هایی که کشور از جانب عدم عضویت در FATF دیده، بسیار زیاد است.‌در نهایت تاثیری که عدم عضویت در معاهده FATF بر بودجه کشور و سفره خانوار می‌گذارد، تا چه حد است؟این مسئله بسیار زیاد است زیرا کشور هم تحریم است و هم عضویت در FATF را نپذیرفته است. محاسبه کلی بسیار زیاد است اما سهم FATFهنوز به طور دقیق مشخص نشده است.

بازار

زینب رحیمی

به پیج اینستاگرامی «خوش خبر1» بپیوندید