وینش/کشور ماکائو به خاطر جاذبههای گردشگریاش، از کلیساها و معابد تا قلعهها و ساختمانهای قدیمی، شهرتی جهانی دارد. در کنار این، به خاطر صادرات پوشاک، کفش، اسباببازی، لوازم الکترونیکی و ماشینآلات، در جهان اقتصاد هم برای خود جایگاه خوبی دستوپا کرده است. در چند سال اخیر، موجی از نوسازی و بازطراحی ساختمانهای قدیمی این کشور را درنوردید. برای معماران این موج، ساختمانهای فرهنگی، به خصوص کتابخانهها و کتابفروشیها جذابیت ویژهای دارند. ماکائو، شبهجزیرهای در دریای جنوبی چین است و تا سال 1999 میلادی، مستعمرهی پرتغال بود. اما امروز، این کشور به عنوان بخشی از خاک مناطق ویژهی اداری چین با فرمول یک کشور دو نظام، به صورت خودمختار اداره میشود. در چند سال اخیر، ماکائوی کوچکِ 650 هزار نفری دستخوش تغییرات زیادی شد. بسیاری از شهرهای کوچک و بزرگ آن در حال نوسازی هستند و خیلی از ساختمانهای قدیمی و سنتیاش هم در حال امروزین شدن. یکی از جدیدترین پروژههای در حال ساخت این کشور، کتابخانه مرکزی ماکائو است. ساختمانی 2700 مترمربعی که توسط استودیوی معماری Mecanoo طراحی شده است و بناست در سال 2025 به بهرهبرداری برسد.
کتابخانه مرکزی ماکائو
وجه تمایز ساختمان کتابخانه مرکزی ماکائوآنچه کتابخانه مرکزی ماکائو را از سایر پروژههای مشابه متمایز میکند، موقعیت جغرافیایی آن است. این ساختمان فرهنگی، در میانهی مرکز تاریخی ماکائوی پایتخت قرار دارد. یعنی در جایی که همین چند سال پیش توسط سازمان یونسکو به عنوان میراث جهانی شناخته و ثبت شد. از این هم مهمتر، بد نیست بدانید ساختمان کتابخانه در محل یکی از قدیمیترین هتلهای شهر برپا میشود. در واقع، کتابخانه، حاصل نوسازی و بازطراحی ساختمان هتل استوریل است. هتلی که در دههی 1960 میلادی و توسط معمار صاحبنام پرتغالی، آلفردو ویکتور آلوارس متولد شد. البته این ساختمان از همان سالهای نخست دههی 1990 بلااستفاده باقی مانده بود. کتابخانه مرکزی ماکائوتیم معماران این پروژه تصمیم دارند کتابخانه مرکزی ماکائو را به یکی از پویاترین ساختمانهای منطقه تبدیل کنند. اما در راه رسیدن به این هدف، یک چالش بزرگ وجود دارد. آن هم مربوط به جا دادن یک ساختار معاصر در بافتی سنتی و تاریخی است. در واقع، تیم معماران Mecanoo به دنبال طراحی یک بستر آیندهنگرانهاند. اگر به تصاویر و رندرهای منتشر شده از ساختمان کتابخانه نگاه کنید، متوجه خواهید شد که تاثیرگذاری بر محیط اطراف، در اولویت کار طراحان بوده. از سوی دیگر، یکی از بزرگترین مزیتهای سایت پروژه، نزدیکی به میدان تاریخی تپ سیک است. تیم معماران از این شرایط مطلوب جغرافیایی نهایت استفاده را بردند. حالا دیگر میتوان ادعا کرد که میدان، بخشی جذاییناپذیر از ساختار کتابخانه مرکزی ماکائو است. این قلمرو عمومیِ فعال، میتواند شهروندان را به تماشای فضاهای داخلی این ساختمان فرهنگی دعوت کند.نمای خاص ساختمان کتابخانه مرکزی ماکائویکی از جذابترین ویژگیهای طراحی ساختمان کتابخانه مرکزی، نمای آن است. این نما با کمک نور طبیعی کامل میشود. شاید از خودتان بپرسید چطور؟ تیم معماران، نمای ساختمان را با الهام از فرم قدیمی هتل استوریل طراحی کردند. فیلترهایی که بر پوستهی خارجی ساختمان جانمایی خواهد شد، میتوانند بازی نور و سایه را به راه بیندازد و کف و دیوارهای فضای داخلی را با طرحهای متنوع و پویا بیارایند. از طرف دیگر، الگوهای به کار رفته در نمای ساختمان، میتوانند فرم قفسههای کتاب را در ذهن بینندگان تداعی کنند. گویی از بیرون تا درون ساختمان، همه چیز به هم پیوسته است!تیم Mecanoo فقط در پی طراحی یک مرکز فرهنگی نبوده و نیستند. آنها استراتژی طراحی خود را براساس ایدهی یک سفر درونشهری چیدند. این داستان از سطح شهر ماکائو آغاز میشود، به میدان تپ سیک در نزدیکی کتابخانه میرسد و با ورود به ساختمان، وارد فازی جدید و پر از شگفتی خواهد شد. قرار است مبلمان داخلی ساختمان کتابخانه نیز توسط طراح مشهور ایتالیایی Oseo Acconci طراحی شود. از سوی دیگر، یکی از وجدآورترین عناصر فضاهای داخلی یک آتریوم است. فضایی بزرگ و باز در میان ساختمان که میتواند بدون هیچ واسطهای نور و هوای تازه را به گوشه و کنار فضاهای داخلی برساند. علاوهبراین، آتریوم کتابخانه میتواند بازدیدکنندگان را برای حرکت به سوی طبقات بالاتر و بهرهمندی از مزایای سالنهای مطالعه ترغیب نماید. البته، حتی اگر به مطالعه کردن هم میلی نداشته باشید، میتوانید برای تماشای چشماندازهای زیبای شهر ماکائو به طبقات بالا سری بزنید.