اعتماد/بحران نظامی در اوکراین و وضعیتی که روسیه برای اقتصاد جهانی ایجاد کرده، نه تنها ممکن است به تبعات نامعلومی برای جهان بینجامد که احتمال حذف شروع‌کننده این بحران از بازار انرژی را نیز هر روز بیشتر کرده است؛ در این راستا برخی کشورها از جمله کشورهای حاشیه خلیج فارس را بر آن داشته تا با برنامه‌ای میان‌مدت و بلندمدت، رقیب دیرینه و البته غیرقابل اعتماد خود، روسیه را از این بازار حذف کنند؛ اولین روز از سال جاری وزرای نفت دو کشور کویت و عربستان با امضای توافقنامه‌ای توسعه میدان گازی فراساحلی آرش را که در این کشورها به الدره معروف است، در دستور کار قرار دادند. بسیاری از کارشناسان بر این باورند این اقدام کویت و عربستان سعودی برای کاهش مصرف نفت در داخل و در نتیجه پمپاژ نفت بیشتر به بازار است تا جلوی تکانه‌های ناگهانی همچنین افزایش تورم در کشورهای مشترک‌المنافع‌شان را بگیرد. البته این اقدام با واکنش ایران نیز همراه بود؛ به گونه‌ای که 6 فروردین‌ماه سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت خارجه این تفاهم‌نامه را «غیرقانونی» خواند و در ادامه افزود : «حق ایران برای بهره‌برداری از این میدان محفوظ است و براساس مذاکرات پیشین، هرگونه اقدام در بهره‌برداری و توسعه این میدان باید با هماهنگی و همکاری هر سه کشور انجام شود.» سه روز پس از این اعتراض، شیخ احمد ناصر آل محمد الصباح، وزیر خارجه کویت در سخنانی تاکید کرد که هر گونه توسعه در این میدان «یک موضوع سه‌جانبه بین سه کشور است»، اما حساسیت توسعه این میدان گازی که برآوردها نشان می‌دهد در روز می‌تواند حدود یک میلیارد فوت مکعب گاز استاندارد و 84 هزار بشکه میعانات تولید کند، پابرجاست. نکته در این است که ایران از سال 79 تا زمان اعلام خبر توافق کویت و عربستان بر سر توسعه این میدان گازی، به جز حفر حلقه چاه اکتشافی و اثبات وجود ذخایر گازی در این میدان و به دلایل اقتصادی و اعتراض کویت، نتوانسته آن‌گونه که باید از این میدان بهره‌برداری کند و آن را توسعه دهد یا مشکلاتش با کویت را حل‌وفصل نماید. اما طی هفته‌های اخیر که تحریم بخش انرژی روسیه شکل جدی‌تری در محافل بین‌المللی به خود گرفته، تلاش شیخ‌نشینان عربی برای گرفتن نقش مهم در بازار انرژی جهان، باعث شده که نگاه‌ها به سمت توسعه میدان‌های نفتی و گازی در منطقه برود. توسعه‌ای که می‌تواند برای ایران بازی برد- برد باشد و بخشی از جایگاه از دست رفته‌اش را در بازار انرژی به واسطه تجربه دو بار تحریم در یک دهه، باز پس بگیرد. 

میدان آرش و مناقشات پایان‌ناپذیرمیدان گازی آرش یا به قول اعراب، الدره بیش از یک هزار میلیارد فوت مکعب گاز طبیعی و 310 میلیون بشکه نفت خام دارد و در شمال غربی خلیج فارس واقع شده است. در زمان دولت خاتمی و به دلیل رویکرد دولت برای پایان دادن به مناقشات در بهره‌برداری از میدان‌های مشترک، سعی شد تا حدودی مصالحه‌ای میان سه کشور برای بهره‌برداری از این میدان حاصل شود اما با انتقال تجهیزات برای آغاز حفاری اکتشافی در این میدان، کویت تهدید به شکایت و ایران نیز تا زمان حصول نتیجه فعالیت‌های اکتشافی خود را متوقف کرد. مشکلات میان سه کشور در بهره‌برداری از این میدان گازی با انتشار خبری مبنی بر تقسیم 50-50 درصد سهم برداشت از آن بین عربستان سعودی و کویت در مهرماه 95 مجددا به سرتیتر خبرها بازگشت؛ در آن سال نیز تهران اعلام کرده بود که «از حقوق خود درباره میدان گازی آرش گذشت نخواهد کرد.»

عقب‌نشینی کویت؛ دیپلماسی تجاری یا باز کردن گره کور؟قیمت نفت از روزهای 120 دلاری خود فاصله گرفته و به 104 دلار رسیده، تورم در بیشتر کشورهای اروپایی که وابستگی زیادی به منابع انرژی روسیه دارند، افزایش یافته، اروپا نیز تمایلی به استفاده از LNG امریکا به جای گاز ارزان روسیه ندارد. این سه گزاره می‌تواند هر تولیدکننده انرژی و به خصوص گاز را به فکر جایگزین کردن گاز خود به جای روسیه در بازار کند. در صورت تحقق این امر ممکن است تحریم‌ها علیه روسیه شدت گیرد و حتی کشورهای بیشتری به جمع تحریم‌کنندگان بپوندند. البته که این جمله بستگی به همکاری‌های چند جانبه دارد و شاید مهم‌ترین دلیل کوتاه آمدن کویت و اعلام نظر وزیر خارجه‌اش در هفته گذشته نیز نشات‌گرفته از همین امر باشد؛ چرا که این کشور در دهه هشتاد و در میانه حفر چاه اکتشافی در این میدان، ایران را تهدید به شکایت بین‌المللی کرده بود.  توسعه میدان آرش در صورت حضور ایران، بازی برد- برد برای کشورهای تولیدکننده گاز در حاشیه خلیج فارس خواهد بود؛ بدون اینکه بازار را دستکاری کنند یا به صورت مستقیم با روسیه به جدل بر سر سهم انرژی در بازار بپردازند، می‌توانند خریداران بزرگ و بلندمدتی را برای خود ایجاد کنند. سود ایران از این توسعه نیز جذب بخشی از سرمایه‌گذاری شرکت‌های خارجی برای توسعه این میدان خواهد بود که می‌تواند درآمدهای زیادی را نصیب کشور کند.